( ۳ )

۰.وَ مُخْتَلَفَ الْمَلائِكَةِ .

۰.و جايگاه رفت و آمد فرشتگان ...

توضيح واژه ها

مُختلَف : اسم مكان ، به معناى محلّ رفت و آمد . ^۱
الملائكة : جمع «مَلَك» ، به معناى فرشته . ^۲

شرح

عبارت «مختلف الملائكة» ، اشاره به جايى است كه فرشتگان در آن جا به خدمت امامان عليهم السلام مى رسند و با آنان ، آمد و شد دارند . پيش از آن كه به بررسى چگونگى رفت و آمد فرشتگان و نوع ارتباط آنان با اهل بيت عليهم السلام بپردازيم ، امكان رفت و آمد و ارتباط با فرشتگان را بررسى مى نماييم .

ارتباط با فرشتگان

خداوند ، ارتباط با فرشتگان را به گروهى خاص ، محدود نكرده است ؛ بلكه براى همه آدميان با شرايط ويژه اى ، رابطه با فرشتگان ، ممكن است .
حُمران بن اَعيَن ، از نيكوياران امام باقر عليه السلام است كه از امام عليه السلام مى پرسد : به ما رسيده است كه فرشتگان بر شما فرود مى آيند . آيا چنين است ؟
امام باقر عليه السلام مى فرمايد :
إنَّ المَلائِكَةَ وَ اللّهِ لَتَنَزَّلُ عَلَينا [ وَ ] تَطَأُ فُرُشَنا ، أما تَقرَأُ كِتابَ اللّهِ تَعالى : «إِنَّ الَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَـمُواْ تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَـئِكَةُ أَلَا تَخَافُواْ وَ لَا تَحْزَنُواْ

است . ^۱
نكته قابل توّجه ، آن كه اين سخن ، مطلق است و شامل حكم اعلان برائت و هر حكم الهى ديگرى مى شود كه نيازمند ابلاغ پيامبر صلى الله عليه و آله و يا شخصى همانند اوست .
به سخن ديگر ، احكام الهى اى كه به مردم ابلاغ نشده ، يا بايد توسّط خود پيامبر صلى الله عليه و آله ابلاغ شود يا توسّط اهل بيت ايشان ، و شخص سومى حق ندارد تا مبلّغ ابتدايى احكام الهى باشد . اين ، فضيلتى بس بزرگ براى اهل بيت عليهم السلام است كه عبارت «موضع الرسالة ؛ جايگاه رسالت» را به اين معنا مى توان حمل كرد .
علّامه مجلسى رحمه الله براى جمله «موضع الرسالة» ، دو معنا ذكر كرده است : يكى اين كه اهل بيت عليهم السلام ، گنجينه علم همه پيامبران هستند ؛ و ديگر اين كه اهل بيت عليهم السلام در جايگاهى قرار دارند كه پيامبر صلى الله عليه و آله هم در آن جايگاه ، قرار دارد . البته ايشان ، معناى اوّل را ترجيح مى دهد . ^۲
گفتنى است كه معناى اوّل ، از ديگر عبارات «زيارت جامعه» ، مانند : «خزّان العلم» و يا «عندكم مَا نزلت به رُسُله وَ هَبطت بِهِ ملائكته» نيز استفاده مى شود ؛ ليكن معنايى كه ذكر شد ، در اين قسمت از اين زيارت نورانى ، بهتر به نظر مى رسد .