( ۸۰ )

۰.وَ شُهَداءُ دارِ الْفَنَاءِ .

۰.و گواهان سراى ناپايدار ...

توضيح واژه ها

شُهَداء : گواهان ، شاهدان . ^۱
دار : خانه ، عمارت ، منزل . ^۲
الفَناء : نيستى ، نابودى ، فنا . ^۳

شرح

واژه «شهداء» ، جمع «شاهد» و يا «شهيد» ، از مادّه «شهود» ، به معناى گواه و ناظر است و در قرآن هم به همين معنا آمده است:
«وَ ادْعُواْ شُهَدَآءَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ . ^۴ و گواهان خود ، غير از خدا را فرا بخوانيد».
و يا:
«لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ . ^۵ تا اين پيامبر ، بر شما گواه باشد و شما بر مردم ، گواه باشيد» .
تعبير «دار الفناء» ، به معناى سراى نيستى، اصطلاحى براى دنياست و در برابر آن ، «دار البقاء» ، به معناى سراى پايدار، اصطلاحى براى آخرت است.
اين عبارت ، امامان را گواهانِ سراى نيستى معرّفى مى كند. چگونگى نظارت

كدامين راه ؟

كدامين راه در ميانِ مفاهيم «صراط مستقيم» ، راه استوار است؟ پاسخ ، آن است كه تمامِ راه هاى پيش گفته ، ترجمان حقيقتى واحد هستند . در جمع بندى آنچه گفته آمد ، بايد گفت كه صراط مستقيم ، شاه راه رسيدن به كمال مطلق است . تمامِ راه هاى پيشين ، انسان را به قلّه انسانيت مى رسانند ؛ زيرا راه اسلام ، همان راه بندگى است و آن كه بنده خدا شد ، خدا را شناخته است و آن كه خدا را بشناسد ، شيفته او مى شود . پيمودن اين راه نيز بدون مُرشد و راه نما ، ممكن نيست . از اين رو ، اهل بيت عليهم السلام ، صراط مستقيم معرّفى شده اند ؛ زيرا امام ، كسى است كه راه بندگى و شهود خدا را نشان مى دهد و كسى كه از اين راه به خدا برسد ، راه درست را پيموده است . امام صادق عليه السلام مى فرمايد :
نَحنُ وَاللّهِ الصِّراطُ المُستَقِيمُ وَ نَحنُ وَاللّهِ الَّذِينَ أمَرَاللّهُ العِبادَ بِطاعَتِهِم ، فَمَن شَاءَ فَليَأخُذْ مِن هُنا . ^۱ به خدا سوگند ، ماييم راه راست ؛ و به خدا سوگند ، ماييم همان كسانى كه خداوند ، بندگان را به پيروى از ايشان ، فرمان داده است ! پس هر كه مى خواهد ، اين راه را برگيرد .
بنا بر اين ، «أنتم الصراط الأقوم» ، يعنى ، شما خاندان ، بهترين و صحيح ترين راهِ اسلام شناسى ، خداباورى و بندگى خدا هستيد و آن كه راه شما را برگزيند ، دنيا و آخرتِ خويش را آباد كرده است .