مى كند ، چنان كه از على عليه السلام روايت شده كه فرمود :
مَن كَانَ غَرَضُهُ الباطِلَ لَم يُدرِكِ الحَقَّ وَ لَو كَانَ أشهَرَ مِنَ الشَّمسِ . ^۱ آن كه خواسته اش باطل باشد ، حق را ، اگر چه مشهورتر از خورشيد باشد، نمى يابد.
امداد الهى ، براى همه آنانى است كه بخواهند به خوبى ها برسند . اگر زمينه پيدايش خوبى ها در كسى فراهم آمد ، بى ترديد، هدايت الهى ، او را به حق خواهد رسانيد:
«وَلَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لأََّسْمَعَهُمْ . ^۲ و اگر خدا در آنان خيرى مى يافت ، قطعا شنوايشان مى ساخت» .

پيوند حق و اهل بيت عليهم السلام

امام على عليه السلام ، محور حقّ است و حق ، بر مدار او مى گردد ، چنان كه از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده كه در مقام نيايش ، به خداوند عرضه داشت :
رَحِمَ اللّهُ عَلِيّا ! اَللَّهُمَّ أَدِرِ الحَقَّ مَعَهُ حَيثُ دَارَ ! ^۳ خداوند ، بر على رحمت آورد! خدايا ! حق را هميشه بر مدار او بگردان.
اين سخن كه در مهم ترين منابع اهل سنّت آمده ، توجّه امام فخر رازى را ـ كه از مفسّران به نام آنان است ـ ، به خود جلب كرده است . او مى گويد :
مَنِ اقتَدى في دِينِهِ بِعَلىّ بنِ أَبى طالِبٍ فَقَدِ اهتَدى ، وَ الدَّليلُ عَلَيهِ قوله عليه السلام : أللَّهُمَّ أدِرِ الحَقَّ مَعَ عَلىٍّ حَيْثُ دَارَ . ^۴ هر كس در دينش به على بن ابى طالب ، اقتدا كند، بى گمان ، هدايت مى يابد و دليل آن، گفته پيامبر صلى الله عليه و آله است كه فرموده : «خدايا! حق را هميشه بر مدار او بگردان».
پيامبر صلى الله عليه و آله ، افزون بر امام على عليه السلام ، پيوند اهل بيت عليهم السلام با حق را ناگسستنى دانسته

خواهد شد و از دين حقيقى ، فاصله خواهد گرفت .
يكى از موانع عمده شناخت حق، بى اطّلاعى از معيارهاى صحيح و كارگشاست. در گرماگرمِ نبرد جمل ، يكى از ياران امير مؤمنان عليه السلام متحيّر شد ؛ زيرا در يك سو ، امّ المؤمنين عايشه و صحابيان نامدارى چون طلحه و زبير را مى ديد ، و در ديگر سو ، امام على عليه السلام و عمّار و گروهى از صحابيان پيامبر صلى الله عليه و آله را مشاهده مى كرد. براى همين ، نزد امير مؤمنان عليه السلام آمد و گفت: چنين مى پندارى كه من ، اصحاب جمل را گم راه مى دانم؟ ! ^۱
امام عليه السلام به او پاسخى داد كه معيار همه حق طلبان شد. بر پايه نقلى ديگر ، على عليه السلام به او فرمود:
إنَّ الحَقَّ لايُعرَفُ بِالرِّجالِ، إعرِفِ الحَقَّ تَعرِفْ أهلَهُ . ^۲ حق به افراد شناخته نمى شود . [ خود ] حق را بشناس تا پيروان آن را بشناسى. ^۳
حق را با نشانه هايش بايد شناخت و شخصيت زدگى ، يكى از آفات شناخت حق است. در مكتب على عليه السلام ، كسى كه خواهان شناخت حق باشد و هواى نفس خود را كنار نهد، بى ترديد ، به حق مى رسد :
مَن كَانَ مَقصَدُهُ الحَقَّ أدرَكَهُ وَ لَو كَانَ كَثِيرَ اللَّبسِ . ^۴ هر كه مقصدش حق باشد ، بدان مى رسد ، هر چند در پوشش هاى بسيار باشد .
بنا بر اين ، مهم آن است كه اگر آدمى حق طلب باشد ، پيچيدگى هاى راه حق و شُبهات پيرامونى آن ، براى او مانعِ اصلى نيست ؛ بلكه مهم ترين مانع ، اغراض شخصى و هواهاى نفسانى است و چنين انسانى ، اگر آشكارا حق را ببيند، انكار