اهل سنّت واقعى

زائر ، در اين عبارت از دعا ، به اهل بيت عليهم السلام مى گويد : شما ، سنّت الهى را بنيان نهاديد . يكى از مهم ترين امتيازات مكتب اهل بيت عليهم السلام ، جارى ساختن سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله به مدّت حدود ۲۵۰ سال است ؛ زيرا همه پيشوايان معصوم ما ، همان سيره پيامبر خدا صلى الله عليه و آله را تداوم بخشيدند و از خود ، چيزى بر دين نيفزودند. سنّت اهل بيت عليهم السلام ، مبارزه با سنّت هاى جاهلى بود كه با جلوه هاى نو، پديدار مى شد. ايستادگى امامان عليهم السلام در برابر تعصّب هاى قبيله اى حكومتيان، نمونه اى از سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله در مبارزه با فرهنگ جاهلى بود.
امامان عليهم السلام بارها تأكيد مى كردند كه سخن ما ، سخنِ پيامبر صلى الله عليه و آله است و روش ما ، همان راه و روش پيامبر صلى الله عليه و آله است.امام باقر عليه السلام فرموده است :
لَو كُنّا نُحَدِّثُكُم بِرَأيِنا وَ هَوانَا لَكُنّا مِنَ الهالِكينَ . اگر ما بر اساس رأى خود با شما سخن گوييم، بى گمان ، هلاك شده ايم . ^۱
امام صادق عليه السلام ، در سخن زيبايى ـ كه پيش از اين نيز بدان اشاره شد ـ سند تمام سخنان خود را به پيامبر صلى الله عليه و آله متّصل دانسته و مى فرمايد :
حديث من ، حديث پدرم [ امام صادق ] عليه السلام است و حديث پدرم ، حديث جدّم [ امام زين العابدين ] عليه السلام است و حديث جدّم ، حديث حسين عليه السلام است و حديث حسين عليه السلام ، حديث حسن عليه السلام است و حديث حسن ، حديث امير مؤمنان عليه السلام است و حديث امير مؤمنان ، حديث پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است و حديث پيامبر خدا ، حديث خداوند عز و جل است . ^۲
نظير اين حديث در سخنان ساير ائمّه عليهم السلام نيز مشاهده مى شود. ^۳ نكته محورى تمام اين احاديث ، همگونى سخنان اهل بيت با سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله است و مطمئن ترين راه به سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله ، راه اهل بيت عليهم السلام اوست .

معناى جريان يافتن چيزى به آسانى است و از همين رو ، عرب ، وقتى آب را براى وضو گرفتن به صورت مى ريزد و آب به راحتى جارى مى شود ، مى گويد :
سَنَنْتُ الماءَ عَلى وَجْهِى إِذا أرسَلْتُه إرسالاً مِن غَيرِ تَفْرِيقٍ . ^۱ آب را بر صورتم جارى كردم ، هنگامى كه آن را بدون گسستگى ، روان ساختم .
بنا بر اين ، جريان آسان و پيوسته آب كه همه جاى صورت را در بر گيرد ، «سنّت» ناميده مى شود. اهل بيت عليهم السلام نيز با روش خود، فرهنگ الهى را در جامعه ، سَرَيان مى دهند. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، ارزش فرهنگ سازى پسنديده و خطر فرهنگ نكوهيده را چنين بيان فرموده است :
مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً ، فَعُمِلَ بِهَا بَعدَهُ كانَ لَهُ اَجْرُهُ وَ مِثْلُ اُجُورِهِم مِن غَيرِ أن يَنْقُصَ مِن اُجُورِهِم شَيْئا، وَ مَن سَنَّ سُنَّةً سَيّئَةً ، فَعُمِلَ بِهَا بَعْدَهُ كانَ عَلَيهِ وِزْرُهُ وَ مِثْلُ أوزارِهِم مِن غَيرِ أن يَنْقُصَ مِن أوزارِهِم شَيْئَا. ^۲ هر كه سنّت نيكويى را بگذارد كه پس از مرگش بدان عمل شود، هم اجر خودش را دارد ، و هم به اندازه اجر كسانى كه به آن عمل مى كنند، بى آن كه از اجر ايشان ، چيزى كم شود ؛ و هر كه سنّت ناپسندى را بگذارد و پس از مرگش بدان عمل شود، گناهكار است و نيز به اندازه گناهان كسانى كه به آن سنّت عمل مى كنند ، برايش باشد، بى آن كه از گناه آنان ، چيزى كم شود.
اين حديث كه در منابع شيعه ^۳ و اهل سنّت ، با تفاوتى اندك تكرار شده است، اهمّيت جريان هاى فرهنگى را نشان مى دهد . براى نمونه ، رضاخان پهلوى كه فرهنگ نادرستِ بى حجابى را در جامعه ايران پايه گذارى كرد ، همچنان گناه بى حجابى را بر دوش مى كشد ، و آن كس كه فرهنگ زيباى علم آموزى را پايه گذارى كرد، همچنان پاداش دانشمندانِ نيكوسيرت ، در كارنامه عمل او ثبت خواهد شد.