407
تفسير قرآن ناطق

( ۶۵ )

۰.وَ أمَرْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ .

۰.و امر به معروف و نهى از منكر كرديد ...

توضيح واژه ها

المَعْرُوف : شناخته شده ، امر پسنديده ، معروف . ۱
الْمُنْكَر : انكار شده ، ناپسند ، ناخوشايند . ۲

شرح

واژه «معروف» ، يعنى شناخته شده و آشنا ، و هر آنچه آشناست، سبب اُنس و آرامش در انسان مى شود. «مُنكَر» ، يعنى ناشناخته ، و آدمى در برابر آنچه ناشناس است ، با احتياط ، قدم برمى دارد و به آن ، اطمينان ندارد.
در فرهنگ دينى ، «معروف» به كارهاى شايسته اى گفته مى شود كه جانِ آدمى ، آنها را مى شناسد. راستگويى، نيكى كردن به ديگران، مهربانى و خدمت گزارى ، از آن جمله اند .
«منكر» نيز ، يعنى كارهاى ناپسندى كه فطرتِ پاك ، با آن بيگانه است و انسانِ سالم ، از شنيدن آنها ، هراس دارد و تنفّر خود را بروز مى دهد. براى نمونه ، جانِ سالم ، دروغ گفتن، ظلم كردن و آزار ديگران را بر نمى تابد. در فرهنگ قرآن ، راه بازشناسىِ خوبى و بدى ، در سرشت انسان ، نهاده شده است و فطرتِ آدمى ، به كارهاى نيك ، تمايل دارد و از كارهاى زشت ، بيزار است:

1.«يدلّ على السكون و الطمأنينة» (معجم مقاييس اللّغة ، ج ۴ ، ص ۲۸۱) . «المعروف : ضدّ المنكر» (الصحاح ، ج ۴ ، ص ۱۴۰۱) . «المعروف : إسم جامع لكلّ ما عرف من طاعة اللّه و التقرّب إليه و الإحسان إلى الناس» (النهاية ، ج ۳ ، ص ۲۱۶).

2.«خلاف المعرفة الّتى يسكن إليها القلب» (معجم مقاييس اللّغة ، ج ۵ ، ص ۴۷۶) . «ضدّ المعروف و كلّ ما قبحه الشرع و حرمه و كرهه فهو منكر» (النهاية ، ج ۵ ، ص ۱۱۵) .


تفسير قرآن ناطق
406

مى فرمايد :
وَ لكِنَّ اللّهَ عز و جل فَرَضَ في أموالِ الأغنِياءِ حُقُوقَا غَيرَ الزَّكاةِ ، فَقالَ عز و جل : «وَ الَّذِينَ فِى أَمْوَ لِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ ...» ، فَالْحَقُّ المَعلومُ مِن غَيرِ الزَّكاةِ ، وَ هُوَ شَيءٌ يَفرِضُهُ الرَّجُلُ عَلَى نَفسِهِ فِي مالِهِ ، يَجِبُ عَلَيهِ أنَ يَفرِضُهُ عَلَى قَدرِ طَاقَتِهِ وَسِعَةِ مَالِهِ ، فَيُؤَدِّي الَّذى فَرَضَ عَلَى نَفسِهِ إن شاءَ فِي كُلِّ يَومٍ ، وَ إن شاءَ فِي كُلِّ جُمعَةٍ وَ إن شاءَ فِي كُلِّ شَهرٍ . ۱ ليكن خداوند عز و جل ، در دارايى هاى توانگران ، جز زكات ، حقوقى ديگر را نيز واجب كرده و فرموده است : «و آنان كه در اموالشان ، حقّى معيّن است ...» بنا بر اين ، «حقّ معيّن» كه جز زكات باشد ، چيزى است كه هر كس وظيفه خود مى داند تا از مالش بپردازد . او بايد به اندازه توان مالى اى كه دارد ، آن مقدار را بر خود ، واجب شمارد و بسته به ميل خودش ، هر روز يا هر هفته و يا هر ماه بپردازد .
اين سخن ، نشان مى دهد كه مراتب پاكى جان و رشد و تكامل انسان ، ارتباط مستقيم با خدمت به نيازمندان و پرداختِ زكات باطنى دارد .

1.الكافى ، ج ۳ ، ص ۴۹۸ ، ح ۸ .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4303
صفحه از 684
پرینت  ارسال به