همانا سرپرست [ و دوست ] شما ، خداست و پيامبرش و كسانى كه ايمان آورده اند ؛ آنان كه نماز مى خوانند و زكات مى دهند ، در حالى كه در ركوع اند» .

زكات پيروان اهل بيت عليهم السلام

پرداخت ماليات شرعى ، يعنى خمس و زكات ، بر مسلمانانْ واجب است و اگر مسلمانان كوتاهى نمى كردند، فقير و بينوايى در جامعه ديده نمى شد. امّا پيرو اهل بيت عليهم السلام ، همواره بيش از زكات واجب را خويش مى پردازد تا به مقتداى خود ، نزديك شود. شيعه خداباور ، به قرآن مى نگرد و با تأمّل در آيات آن ، وظيفه انفاق به همنوعان خويش را در مى يابد :
«وَ فِى أَمْوَ لِهِمْ حَقٌّ لِّلسَّآئِلِ وَ الْمَحْرُومِ . ^۱ در مال هايشان ، براى خواهنده نيازمند و تنگ روزى بى بهره ، حقّى است » .
طبيعت انسان ، با حرص و وَلَع ، آميخته شده است و راه رهايى از اين خصلت زشت، برپايى نماز دائمى و پرداخت زكات باطنى است كه قرآن ، به عنوان «حقّ معلوم» ، بدان اشاره كرده است :
«إِنَّ الْاءِنسَـنَ خُلِقَ هَلُوعًا إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا وَ إِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا إِلَا الْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَآئِمُونَ وَ الَّذِينَ فِى أَمْوَ لِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ لِّلسَّآئِلِ وَ الْمَحْرُومِ . ^۲ همانا انسان ، ناشكيبا (/ حريص) آفريده شده . چون بدى اى [و رنجى] بدو رسد ، بى تاب مى شود و چون نعمتى [و رفاهى] بدو رسد ، بازدارنده است (بخل مى ورزد) ، مگر نمازگزاران ؛ آنان كه بر نماز خويش ، [ پيوسته و ] پاينده اند ، و آنان كه در مال هاشان ، براى خواهنده نيازمند و تنگْ روزى بى بهره ، حقّى معيّن است » .
شيخ كلينى ، در تبيين «حقّ معلوم» ، روايتى از امام صادق عليه السلام نقل كرده است كه

امام عليه السلام فرمود:
أمّا الظّاهِرَةُ فَفِي كُلِّ ألفٍ خَمسَةٌ وَ عِشْرونَ ، وَ أمّا الباطِنَةُ فَلا تَستَأثِرْ عَلى أخيكَ بِما هُوَ أحوَجُ إلَيهِ مِنكَ . ^۱ زكات ظاهرى در هر يك هزار درهم ، بيست و پنج درهم ، واجب است ؛ و زكات باطنى ، اين است كه وقتى برادرت به چيزى نيازمندتر از تو بود ، او را ترجيح دهى .
رهاورد زكات باطنى، بزرگ شمردن نياز ديگران و خُرد دانستن نياز خويش است. آنان كه به زكات باطنى باور دارند، دوست ، همسايه و برادر دينى شان را بر خود ، مقدّم مى دارند. اهل بيت عليهم السلام ، سخن خويش را با كردار نيكويشان ، تصديق كردند. بينوا و يتيم و زندانى ، هنگام افطار به خانه امير مؤمنان عليه السلام پناه آوردند و خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله ، سخاوتمندانه ، افطارى خويش را به آنان بخشيدند و سه روز با آب ، افطار كردند. آن گاه ، اين آيه نازل شد كه :
«وَ يُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَ يَتِيمًا وَ أَسِيرًا إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَآءً وَ لَا شُكُورًا . ^۲ و طعام را با دوستى او [ ، با آن كه خود به آن نيازمند بودند ] ، به بينوا و يتيم و اسير مى خورانند . همانا به شما براى خشنودى خدا مى خورانيم و از شما ، پاداش و سپاسى نمى خواهيم » .
زكات باطنى، يعنى خدا را ديدن و خود را نديدن . امام على عليه السلام ، حتّى به هنگام نماز، درخواست نيازمند را بى پاسخ نمى گذاشت و انگشترى خود را براى خشنودى خدا بخشيد و فرمان بردارى خويش را به اثبات رسانيد :
«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَوةَ وَهُمْ رَ كِعُونَ . ^۳