371
تفسير قرآن ناطق

معصوم روى بگردانَد ، به وادى گم راهى ، ره سپار خواهد شد :
قَدْ دَرَسَتْ أعلامُ الهُدى فَظَهَرَتْ أعلامُ الرَّدى . ۱ بى گمان ، نشانه هاى هدايت ، از ميان رفت . پس نشانه هاى پستى ، آشكار شد .

تفسير «منار»

واژه «مَنار» در جمله «و منارا فى بلاده» ، جمع «مناره» ، ستون هايى بوده است كه در آنها ، آتش مى افروختند تا مسافران در شب ، مسير خود را بيابند و معمولاً مرزها و راه ها را مشخّص مى كرده است . مناره ، افزون بر نشانه بودن ، روشنايى هم داشته است و در متون حديثى ، تركيب هدايتِ روشن ، براى قرآن و اهل بيت عليهم السلام ، استفاده شده است . در روايتى آمده كه امام صادق عليه السلام ، قرآن را «مَنار الهُدى» ۲ معرّفى كرده است . همچنين از پيامبر اعظم صلى الله عليه و آله روايت شده كه به امام على عليه السلام فرمود :
يا عَلِى ! أنتَ أصلُ الدِّينِ وَ مَنارُ الإيمانِ . ۳ اى على! تو اساس دين و مشعل ايمانى .
اُبىّ بن كعب ، در حوادث پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله ، در ميان مهاجران و انصار برخاست و با تكيه بر احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله به سخنرانى پرداخت و از آن جمله گفت :
ألَستُم تَعلَمُونَ أنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله قال : أهلُ بَيتِى مَنارُ الهُدى وَ الدّالّونَ عَلَى اللّهِ ؟ ۴ آيا شما نمى دانيد كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : خاندان من ، مشعل هدايت و راه نمايان به سوى خدايند؟
اهل بيت عليهم السلام نيز بارها خود را «مَنار الهُدى» ۵ و يا «مَنار الإيمان» ، ۶ معرّفى كرده اند.

1.. الكافى ، ج ۱ ، ص ۶۰ ، ح ۷ .

2.. همان ، ج ۲ ، ص ۶۰۰ ، ح ۵ .

3.. بصائر الدرجات ، ص ۳۱ ، ح ۸ .

4.. الاحتجاج ، ج ۱ ، ص ۲۹۸ ، ح ۵۲ .

5.. ر . ك : إرشاد القلوب ، ص ۴۱۸ ؛ الامالى ، طوسى ، ص ۶۵۴ ، ح ۱۳۵۴ .

6.. ر . ك : بصائر الدرجات ، ص ۳۱ ، ح ۸ .


تفسير قرآن ناطق
370

داوود رِقّى ، يكى از ياران امام صادق عليه السلام ، مى گويد : من نزد امام صادق عليه السلام نشسته بودم . امام عليه السلام ، بى مقدّمه به من فرمود : «اى داوود! روز پنج شنبه ، اعمال شما به من عرضه شد . در ميان كارهايى كه از تو به رؤيت من رسيد ، كمكى بود كه به پسرعمويت ، فلانى كرده بودى . من از اين كار ، خوش حال شدم . اين بخشش و كمك تو ، به تمام شدن عمرِ او و سر رسيدن اَجَلش ، سرعت بخشيد» .
داوود مى گويد : پسرعمويى داشتم كه فردى معاند و دشمن اهل بيت و پليد بود . خبردار شدم كه او و خانواده اش در وضع مالى بدى به سر مى برند . لذا پيش از آن كه راهىِ مكّه شوم ، مبلغى خرجى برايش حواله كردم . چون به مدينه رفتم ، امام صادق عليه السلام ، اين چنين ، مرا از اين كار ، خبر داد . ۱

تفسير «أعلام»

در جمله «و أعلاماً لعباده» ، واژه «عَلَم» ، به معناى پرچم ، نشانه بلند و روشن است و خداوند ، براى كسانى كه او را مى طلبند ، نشانه هاى روشنى قرار داده است تا بندگانش سرگردان نشوند ، چنان كه در زيارت «امين اللّه » آمده :
وَ أعْلامَ القاصِدِينَ إلَيكَ واضِحَةٌ . ۲ و نشانه هاىِ جويندگان تو ، آشكار است .
پيشوايان معصوم عليهم السلام ، نشانه هاى آشكار هدايت هستند و براى كسانى كه خواهان تقوا هستند ، «أعلام التُّقى» ، ۳ و براى آنانى كه خواهان هدايت اند ، «أعلام الهدى» ، ۴ و براى هر كه به دنبال دين است ، «أعلام الدّين» ۵ هستند و چنانچه مردم به اين نشانه ها ، اهمّيت ندهند ، نشانه هاى گم راهى و ضلالت ، روى مى نمايد و به ناچار ، آن كه از

1.. الأمالى ، طوسى ، ص ۴۱۳ ، ح ۹۲۹ .

2.. مصباح المتهجّد ، ص ۷۳۸ و ۷۳۹ .

3.. پيش از اين ، در باره اين عبارت زيارت ، توضيحات لازم ، داده شد (ر . ك : ص ۱۵۸ «اعلام التقى») .

4.. ر . ك : تهذيب الأحكام ، ج ۳ ، ص ۱۴۵ ، ح ۱ .

5.. ر . ك : نهج البلاغة ، خطبه ۸۷ .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4194
صفحه از 684
پرینت  ارسال به