227
تفسير قرآن ناطق

وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ» . ۱
به خدا پناه مى برم ، از شرّ شيطان رانده شده! به نام خداوند بخشنده مهربان . «و از فرزندان او (ابراهيم يا نوح) ، داوود و سليمان و ايّوب و يوسف و موسى و هارون را [راه نموديم] ؛ و نيكوكاران را اين چنين ، پاداش مى دهيم ؛ و زكريّا و يحيى و عيسى و الياس را» .
امام عليه السلام پس از خواندن اين آيه ، از هارون پرسيد : «پدر عيسى كيست؟» .
هارون ، پاسخ داد : عيسى ، پدر ندارد .
امام عليه السلام فرمود :
إنَّما ألحَقناهُ بِذَرارِى الأنبِياءِ عليهم السلام مِن طَرِيقِ مَريَمَ وَ كَذلِكَ اُلحِقْنا بِذَرارى النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله مِن قِبَلِ اُمِّنا فاطِمَة عليهاالسلام . ۲ ما ، او را از طريق مريم به ساير فرزندان پيامبران ، ملحق كرديم و ما نيز به همين ترتيب ، از طريق مادرمان فاطمه عليهاالسلام به نسل پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ملحق مى شويم .
در روايتى از پيامبر صلى الله عليه و آله نيز تصريح شده كه فرزندان امام على عليه السلام ، نسل و دودمان پيامبرند :
إنَّ اللّهَ تَعالى جَعَلَ ذُرِّيَةَ كُلِّ نَبِيٍّ مِن صُلبِهِ وَ جَعَلَ ذُرِّيَتِى مِن صُلبِ عَلِىِّ بنِ أبى طالِبٍ عليه السلام ... فَقَدِّموهُم وَ لا تَتَقَدِّمُوا عَلَيهِم . ۳ همانا خداوند متعال ، ذرّيه هر پيامبرى را از پُشت او قرار داده است ؛ ولى ذُرّيه مرا از پشتِ على بن ابى طالب عليه السلام قرار داد ... . پس آنها را مقدّم بداريد و بر آنها ، پيشى نگيريد .
آنچه از مباحث گذشته به دست مى آيد ، سيادت همه كسانى است كه مادرانشان سيّد هستند . اين اشخاص ، همانند كسانى كه از طريق پدر به پيامبر صلى الله عليه و آله پيوند خورده اند ، فرزندان پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به شمار مى روند و تفاوتى ميان آنان نيست ، هر

1.. سوره انعام ، آيه ۸۴ ـ ۸۵ .

2.. عيون أخبار الرضا عليه السلام ، ج ۱ ، ص ۸۴ ، ح ۹ .

3.. الفضائل ، ص ۱۳۰ .


تفسير قرآن ناطق
226

جاهليت ، تنها فرزندانِ پسر به عنوان دودمان و نسل ، شناخته مى شدند . اين شعر معروف ، در فرهنگ جاهلى مرسوم بود و در كتاب هاى كهن ، يافت مى شود كه :

بَنُونا ، بَنُو أبْناءنا ، وَ بَناتِنا
بَنُوهُنَّ أبْناءَ الرِّجال الأباعِد . ۱

پسران ما ، تنها فرزندانِ پسرانِ ما هستند
نه پسرانِ دختران ما ؛ چرا كه آنها فرزندانِ مردانِ دور از ما هستند .
اديان الهى ، بويژه اسلام ، با اين انديشه غلط ، مبارزه كرده اند و براى فرزندانِ پسر و دختر ، هيچ گونه تمايزى قائل نشده اند و سهم ويژه مادر در تكوين نوزاد را ارج نهاده اند ؛ امّا به هر روى ، همواره باقى مانده تفكّرات جاهلى در برابر پيشوايان معصوم عليه السلام ، به ايراد شبهه مى پرداختند تا از اين طريق ، پيوندِ خانوادگى امامان عليهم السلام با پيامبر خدا صلى الله عليه و آله را انكار كنند . نمونه اى از اين شُبهات ، از سوى هارون الرشيد ، خليفه عبّاسى ، در برابر امام موسى كاظم عليه السلام مطرح شد و امام عليه السلام با استدلالى قرآنى به آن پاسخ گفت . در باره اين جريان ، آمده است كه هارون به امام عليه السلام گفت : چگونه مى گوييد : «ما نسل و ذُرّيه پيامبريم» ، در حالى كه پيامبر خدا ، نَسلى بر جاى نگذاشت و فرزند پسر نداشت و نسلِ آدمى ، از پسر است ، نه دختر ؛ و شما ، فرزندان دختر اوييد ، در حالى كه دختر ، نسل ندارد؟ !
امام عليه السلام درخواست كرد كه هارون ، او را از پاسخ دادن ، معاف بدارد ؛ امّا هارون ، پافشارى كرد و گفت : بايد از قرآن ، دليل بياورى . شما فرزندان على ، ادّعا مى كنيد كه هيچ كلمه و حرفى از قرآن ، بر شما پوشيده نيست و تأويل تمام آن را مى دانيد ... .
امام عليه السلام پاسخ داد :
أعوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيمِ ! بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ . «وَمِن ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَـنَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَ هَـرُونَ وَكَذَ لِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ

1.. شرح نهج البلاغة ، ابن أبى الحديد ، ج ۱۱ ، ص ۲۸ .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4426
صفحه از 684
پرینت  ارسال به