( ۳۱ )

۰.وَ أوْصِياءِ نَبِىِّ اللّهِ .

۰.و اوصياى پيامبر خدا ...

توضيح واژه

أوصياء : جمع «وصى» ، يعنى سفارش شده . ^۱

شرح

به سفارش و دستور العملى كه همراه پند و موعظه باشد ، «وصيّت» مى گويند و واژه «وصى» ، از واژگان اضدادى است كه به سفارش كننده و سفارش شونده ، هر دو ، اطلاق مى شود . اين واژه در فرهنگ دينى ، به جانشينِ پيامبران ، گفته مى شود كه در باره آن ، سخن خواهيم گفت . براى توضيح اين عبارت ، چند مسئله بايد تبيين شوند : انواع وصيّت ها ، مقصود از وصى بودن اهل بيتِ پيامبر صلى الله عليه و آله چيست ؟ و دلايل وصى بودن اهل بيت براى پيامبر صلى الله عليه و آله ، كدام است ؟ و در آخر ، پيام اين عبارت حديث ، براى جامعه اسلامى چيست؟

۱ . انواع وصيّت ها

وصيّت ، اقسام گوناگونى دارد ؛ امّا بيشتر وصيّت ها به سه عنوان كلّى باز مى گردند :
الف) وصيّت نامه مالى . سندى حقوقى است كه شخص براى پس از مرگ خويش ، تنظيم مى كند تا بازماندگان بر اساس آن ، اموال ، دارايى ها و حقوق معنوى او را تقسيم كنند . چنين وصيّت نامه اى در همه اديان ، مرسوم بوده است و اسلام نيز آن را به رسميّت مى شناسد و بر نگارش آن ، تأكيد مى كند .

۳ . انواع حاملان كتاب خدا

اقسام حاملان قرآن ، با وجوه پيش گفته ، رابطه اى مستقيم دارد و به ديگر سخن ، هر يك از اقسام پيشين ، مانند : خواندن قرآن ، حفظ كردن آن ، فهم معانى ظاهرى ، اشارات ، لطايف و حقايق را اشخاص ، بر عهده گرفته اند و آنها را قرآن شناس در سطحِ خودشان مى دانيم . امّا آنچه از تمامى اين اقسام ، برتر است و حاملان قرآنِ حقيقى خوانده مى شوند ، عمل كنندگان به كتاب خدا هستند ؛ زيرا قرآن ، برخى از حاملانِ كتاب خدا را كه به معناى حقيقى ، آن را حمل نمى كنند ، سرزنش مى كند :
«مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُواْ التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارَا . ^۱ داستان كسانى كه تورات بر آنها نهاده شد (يعنى مكلّف شدند كه آن را به كار بندند) و آن گاه آن را بر نداشتند (به كار نبستند) ، همچون داستان الاغى است كه كتاب هايى را بردارد» .
با توجّه به توضيحاتى كه گذشت ، بايد گفت : اهل بيت عليهم السلام ، در بالاترين مراتب حاملان قرآن ، قرار داشته اند . آنان ، قرآن را با صوت نيكو مى خوانده اند و آن را در خاطر داشته اند و به همه معانى ظاهرى ، اشارات ، لطايف و حقايق آن ، آگاه بوده اند و تمامِ زندگى آن بزرگواران ، بر قرآن ، استوار بوده است . رفتارِ معصوم ، تجسّم قرآن است . از اين رو ، اخلاق پيامبر صلى الله عليه و آله چنين توصيف شده است :
خُلقُهُ القُرآنُ . ^۲ خُلق و خويَش ، قرآن بود .
مهم ترين پيام اين عبارتِ زيارت ، پيوند با اهل بيت عليهم السلام جهت آشنايى با حقايق كتاب خداست .