( ۱۱ )

۰.وَ عَناصِرَ الْأبْرارِ وَ دَعائِمَ الأخْيارِ .

۰.و بنيادهاى نيكوكاران و تكيه گاه هاى نيكان .

توضيح واژه ها

عَناصِر : جمع «عُنصُر» ، به معناى اصل و نَسَب ، منشأ ، گوهر ، بنياد . ^۱
الأبْرار : جمع «بَرّ» ، و يا جمع «بارّ» ، به معناى نيكوكار . ^۲
دَعائِم : جمع «دِعامَة» ، به معناى ستون ، تكيه گاه . ^۳
الأخْيار : جمع «خَير» ، به معناى بهترين ، برگزيده . ^۴

شرح

دو عبارت «عَناصِرَ الأبرار ؛ بنيادهاى نيكان » و «دَعائم الأخيار ؛ تكيه گاه هاى نيكوكاران» ، تقريبا به يك معنا هستند و تا حدّى همپوشى دارند و با توضيح عبارت «عناصر الأبرار» ، «دعائم الأخيار» هم تفسير خواهد شد . در اين دو عبارت ، امامان عليهم السلام ، اصل و بنياد نيكوكاران و تكيه گاه نيكى ها و نيكان ، معرّفى شده اند .

ديدگاه علّامه مجلسى رحمه الله

در تبيين «عناصر الأبرار» ، علّامه مجلسى ، چند احتمال داده است :

۱ . نقش اهل بيت عليهم السلام در هدايت نيكوكاران

تمامى نيكى ها در مكتب اهل بيت عليهم السلام ، آموزش داده مى شود و هر كار نيكى ـ اگرچه

و در حديث ديگرى آمده است كه : ابو خالد كابلى ، خدمت امام باقر عليه السلام مى رسد و غذايى را كه براى امام عليه السلام آورده بودند ، با ايشان مى خورَد . وقتى غذا تمام مى شود ، امام عليه السلام مى پرسد : «ابو خالد ! غذاى ما چگونه بود ؟» .
مى گويد : غذايى پاكيزه تر و خوش مزه تر از آن ، نديده بودم ؛ امّا هنگام خوردن ، به ياد آيه «لَتُسْـئلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» افتادم .
امام باقر عليه السلام مى فرمايد :
لا إنَّما تُسألونَ عَمّا أنتُم عَلَيهِ مِنَ الحَقِّ . ^۱ نه . از آن حقّى كه شما بر آن استواريد ، پرسيده مى شويد .
اصطلاح «نعيم» ، همه نعمت هاى الهى را در بر مى گيرد ؛ امّا پرسش اصلى ، از نعمت ولايت است ؛ زيرا پرسشى كليدى است و هر كه رفتار خود را مطابق رفتار اهل بيت عليهم السلام تنظيم نمايد ، ساير نعمت هاى الهى را پاس مى دارد و در نتيجه ، به والاترين نعمت هاى الهى ـ كه قلب سليم است ـ ، دست مى يابد .