۵۰۸.امام صادق عليه السلام: اين آيه ، در باره يهود و نصارا نازل شد. خداوند - تبارك و تعالى - مىفرمايد: (كسانى كه به آنان كتاب داديم) ، يعنى تورات و انجيل را . (او را مىشناسند) ، يعنى پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله را . (همچنان كه فرزندان خود را مىشناسند)؛ زيرا خداوند در تورات و زبور و انجيل ، اوصاف محمّد صلى اللَّه عليه و آله و خصوصيات ياران او و مبعوث شدن و هجرت كردن او را برايشان بيان كرده بود، و اين همان سخن خداوند است : (محمّد ، فرستاده خداست و كسانى كه با اويند ، بر كافران ، سختگيرند و با يكديگر ، مهربان. آنان را در ركوع و سجود مىبينى . فضل و خشنودى خدا را خواستارند. علامت [مشخّصه ]آنان ، بر اثر سجود در چهرههايشان است. اين ، صفت ايشان در تورات و مَثَل آنان در انجيل است). در تورات و انجيل ، با اين ويژگىها از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله و ياران او ياد شده بود. از اين رو ، هنگامى كه خداوند ، وى را مبعوث كرد ، اهل كتاب ، او را شناختند [و دانستند كه او ، همان پيامبر موعود است]، چنان كه خداوند عزّ وجلّ فرموده است: (پس چون آنچه را مىشناختند ، برايشان آمد ، به او كافر شدند).
پيش از آمدن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ، يهوديان به عربها مىگفتند: اى عربها! اكنون ، زمان پيامبرى است كه در مكّه ظهور مىكند و به مدينه هجرت مىنمايد و او ، آخرين و برترينِ پيامبران است . در چشمانش ، سرخىاى است و بر پشت شانهاش ، مُهر نبوّت . رَدا مىپوشد و به چند تكّه نان و چند خرما ، بسنده مىكند . بر الاغ برهنه ، سوار مىشود و خندان امّا جنگاور است .
شمشيرش را بر دوشش مىنهد و باكى ندارد كه با چه كسى رو به رو مىشود. قلمرو حكومتش تا آن جا كه پاى اسب و اشترى مىرسد، كشيده مىشود. خداوند ، به وسيله او شما را - اى گروه عرب - مانند قوم عاد ، كشتار مىكند .
امّا چون خداوند ، پيامبرش را با اين اوصاف بر انگيخت، يهود و نصارا بر وى حسادت ورزيدند و منكرش شدند، چنان كه خداوند فرموده است: (و از ديرباز [در انتظار او] ، بر كسانى كه كافر بودند ، پيروزى مىجستند . پس چون آنچه را مىشناختند ، برايشان آمد ، بدو كافر شدند) .
۵۰۹.مجمع البيان - به نقل از ابو حمزه ثُمالى - : چون پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به مدينه آمد، عمر به عبد اللَّه بن سلام گفت: خداوند متعال ، بر پيامبرش صلى اللَّه عليه و آله نازل كرده است كه اهل كتاب ، (او را مىشناسد ، آن سان كه فرزندان خود را مىشناسند) . اين شناخت ، چگونه است؟
عبد اللَّه بن سلام گفت: هر گاه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله را در ميان شما ببينيم ، او را به واسطه اوصافى كه خداوند براى وى وصف كرده است، همان گونه مىشناسيم كه هر يك از ما ، فرزند خود را در جمع كودكان مىشناسد، و به خدايى كه ابن سلام به او سوگند مىخورد، سوگند كه من محمّد را از فرزند خودم هم بهتر مىشناسم!
عمر گفت: چگونه؟
عبد اللَّه گفت: او را به آنچه خداوند در كتاب ما توصيف كرده است، شناختم . پس گواهى مىدهم كه خود اوست، در صورتى كه در باره فرزندم ، نمىدانم كه مادرش چه كرده است .
عمر گفت: حقيقت را به زبان آوردى و راست و درست گفتى.
