۱۶۵۴.تفسير العيّاشى - به نقل از جابر - : از امام باقر عليه السلام در باره اين آيه: (هر امّتى فرستاده‏اى دارد . پس چون پيامبرشان به سوى آنان آمد، ميانشان به داد، داورى مى‏شود و به آنان ستم نمى‏شود) پرسيدم .
فرمود: «تفسير باطنى آيه، اين است كه هر ملّتى از اين امّت، فرستاده‏اى از خاندان محمّد دارد . او به سوى آن ملّت كه وى فرستاده به سوى آنهاست، مى‏رود و آنان، همان اوليا و فرستاده اند». امّا درباره سخن خداوند: (وقتى فرستاده‏شان آمد، در ميانشان به داد، داورى مى‏شود)، فرمود: «به اين معناست كه فرستاده‏ها در ميان آنان به داد، داورى مى‏كنند، و چنان كه خداوند فرموده، به آنان ستم نمى‏شود» .

۱۶۵۵.الكافى - به نقل از يعقوب بن جعفر بن ابراهيم - : خدمت امام كاظم عليه السلام بودم كه مردى مسيحى آمد و ما هم با او در وادى عريض بوديم. مسيحى گفت:... خدا كارت را به سامان كند! من سؤالى از تو دارم.
فرمود: «بپرس» .
گفت: از كتاب خداى متعال برايم سخن بگو كه بر محمّد، نازل كرده و محمّد، آن را بر زبان آورده و آن را آن گونه كه خدا توصيف كرده، توصيف نموده است و خدا فرموده: (حا . ميم! سوگند به كتاب روشنگر . ما آن را در شبى مبارك، فرو فرستاديم. ما هشدار دهندگانيم. در آن [شب‏]، هر كارى [به گونه ]حكمت‏آميز، فيصله مى‏يابد) . تفسير باطنى اين چيست؟
فرمود: (حا . ميم)، محمد صلى اللَّه عليه و آله است كه همانى است كه در كتاب هود، بر او نازل شده است، و [حاميم ]حروفش ناقص است. (كتاب روشنگر) امير مؤمنان على عليه السلام است. (شب)، فاطمه است. و اين سخن خداوند: (در آن، هر كارى [به گونه‏] حكمت‏آميز، فيصله مى‏يابد)، مى‏گويد: از آن شب، خير فراوانى بيرون مى‏آيد؛ مرد حكيم، مرد حكيم، مرد حكيم».
آن مرد گفت: اوّلى و آخرينِ اين مردان را معرّفى كن.
فرمود: «صفت آنها، مشابه است ؛ ولى سومين نفر را برايت توصيف مى‏كنم كه از نسل او چه بيرون مى‏آيد. او در نزد شما در كتاب‏هايى كه بر شما نازل شده، هست، اگر تغيير نداده و تحريف نكرده باشيد، و كفر بورزيد، و البتّه در گذشته اين كار را كرده‏ايد» .

۱۶۵۴.تفسير العيّاشي عن جابر عن الإمام الباقر عليه السلام ، قالَ : سَأَلتُهُ عليه السلام عَن تَفسيرِ هذِهِ الآيَةِ : (لِكُلِ‏ّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمْ قُضِىَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لَا يُظْلَمُونَ) .^۱
قالَ عليه السلام : تَفسيرُها بِالباطِنِ أنَّ لِكُلِّ قَرنٍ مِن هذِهِ الاُمَّةِ رَسولاً مِن آلِ مُحَمَّدٍ ، يَخرُجُ إلَى القَرنِ الَّذي هُوَ إلَيهِم رَسولٌ ، وهُمُ الأَولياءُ وهُمُ الرُّسُلُ .
وأمّا قَولُهُ : (فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمْ قُضِىَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ) قالَ عليه السلام : مَعناهُ أنَّ الرُّسُلَ يَقضونَ بِالقِسطِ وهُم لا يَظلِمونَ ، كَما قالَ اللَّهُ .^۲

۱۶۵۵.الكافي عن يعقوب بن جعفر بن إبراهيم : كُنتُ عِندَ أبي الحَسَنِ موسى‏ عليه السلام ، إذ أتاهُ رَجُلٌ نَصرانيٌّ ونَحنُ مَعَهُ بِالعَريضِ ، فَقالَ النَّصرانِيُّ : ... إنّي أسأَلُكَ - أصلَحَكَ اللَّهُ - قالَ : سَل ، قالَ : أخبِرني عَن كِتابِ اللَّهِ تَعالَى الَّذي اُنزِلَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ ونَطَقَ بِهِ ، ثُمَّ وَصَفَهُ بِما وَصَفَهُ بِهِ ، فَقالَ : (حم * وَ الْكِتَبِ الْمُبِينِ * إِنَّآ أَنزَلْنَهُ فِى لَيْلَةٍ مُّبَرَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ * فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ)^۳ما تَفسيرُها فِي الباطِنِ؟
فَقالَ : أمّا (حم) فَهُوَ مُحَمَّدٌ صلى اللَّه عليه و آله ، وهُوَ في كِتابِ هودٍ الَّذي اُنزِلَ عَلَيهِ ، وهُوَ مَنقوصُ الحُروفِ ، وأمّا (الْكِتَبِ الْمُبِينِ) فَهُوَ أميرُ المُؤمِنينَ عَلِيٌّ عليه السلام ، وأمَّا اللَّيلَةُ فَفاطِمَةُ ، وأمّا قَولُهُ : (فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ) يَقولُ : يَخرُجُ مِنها خَيرٌ كَثيرٌ ، فَرَجُلٌ حَكيمٌ ، ورَجُلٌ حَكيمٌ ، ورَجُلٌ حَكيمٌ .
فَقالَ الرَّجُلُ : صِف لِيَ الأَوَّلَ وَالآخِرَ مِن هؤُلاءِ الرِّجالِ؟
فَقالَ : إنَّ الصِّفاتِ تَشتَبِهُ ، ولكِنَّ الثّالِثَ مِنَ القَومِ أصِفُ لَكَ ما يَخرُجُ مِن نَسلِهِ ، وإنَّهُ عِندَكُم لَفِي الكُتُبِ الَّتي نزَلَت عَلَيكُم ، إن لَم تُغَيِّروا وتُحَرِّفوا وتَكفُروا ، وقَديماً ما فَعَلتُم .^۴