217
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم

۱۶۴۹.علل الشرائع - به نقل از ابو زهير بن شبيب بن اَنَس ، از يكى از يارانش، در بيان اعتراض امام صادق عليه السلام به ابو حنيفه - : امام صادق عليه السلام فرمود: «تو فقيه مردم عراق هستى؟» .
ابو حنيفه گفت: بله.
فرمود: «بر چه اساسى براى آنان فتوا مى‏دهى؟» .
گفت: بر اساس كتاب خدا و سنّت پيامبرش صلى اللَّه عليه و آله.
فرمود: «اى ابو حنيفه! آيا كتاب خدا را چنان كه بايد ، مى‏شناسى و ناسخ و منسوخ را تشخيص مى‏دهى؟» .
گفت: بله.
فرمود: «واى بر تو ، اى ابو حنيفه! ادّعاى علمى را كردى كه خداوند ، آن را جز نزد صاحبانِ كتاب كه بر آنان نازل گشته ، قرار نداده است. واى بر تو! اين علم ، جز در نزد خواصّ از فرزندان پيامبر ما صلى اللَّه عليه و آله، نزد كسى نيست و خداوند ، تو را وارث حتّى يك كلمه از كتابش قرار نداده است. اگر چنانى كه مى‏گويى - كه البتّه نيستى - ، پس به من از اين سخن خداوند عزّ وجلّ : (در اين [ راه ]ها، شبان و روزان ، آسوده‏خاطر بگرديد) خبر ده و بگو كه اين ، كدام سرزمين است» .
ابو حنيفه گفت: گمان مى‏كنم ما بين مكّه و مدينه است.
امام صادق عليه السلام رو به يارانش كرد و فرمود: «[آيا] مى‏دانيد كه ما بين مدينه و مكّه، راه را بر مردم مى‏بندند و اموالشان را مى‏گيرند و امنيت جانى ندارند و كشته مى‏شوند؟» .
گفتند: بله. و ابو حنيفه خاموش ماند.
امام عليه السلام فرمود: «اى ابو حنيفه! از اين سخن خداوند عزّ وجلّ : (هر كس به آن وارد شود ، در امان است) به من خبر ده و بگو كه اين [مكانِ امن‏] كجاست» .
ابو حنيفه گفت: كعبه.
امام عليه السلام فرمود: «آيا زمانى كه حَجّاج بن يوسف ، پسر زبير را در كعبه به منجنيق بست و او را كشت، پسر زبير در آن جا ايمن بود؟» .
ابو حنيفه ، چيزى نگفت ... .
ابو بكر حضرمى گفت : فدايت شوم! پاسخ اين دو سؤال چيست؟
فرمود: «اى ابو بكر! مراد از (در اين [ راه ]ها، شبان و روزان ، آسوده‏خاطر بگرديد) ، زمان قائم ما اهل بيت است، و مراد از (هر كس به آن وارد شود ، در امان است)، كسى است كه با او (قائم عليه السلام) بيعت كند و همراه او وارد شود و او دست بر سرش كشد و در زمره ياران وى قرار گيرد . چنين كسى در امان است» .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
216

۱۶۴۹.علل الشرائع عن أبي زهير بن شبيب بن أنس عن بعض أصحابه - فِي احتِجاجِ الإِمامِ الصّادِقِ عليه السلام عَلى‏ أبي حَنيفَةَ - : قالَ [الصّادِقُ عليه السلام‏] أنتَ فَقيهُ أهلِ العِراقِ؟ قالَ: نَعَم ، قالَ: فَبِما تُفتيهِم؟ قالَ: بِكِتابِ اللَّهِ وسُنَّةِ نَبِيِّهِ صلى اللَّه عليه و آله ، قالَ: يا أبا حَنيفَةً ، تَعرِفُ كِتابَ اللَّهِ حَقَّ مَعرِفَتِهِ ، وتَعرِفُ النّاسِخَ وَالمَنسوخَ؟ قالَ: نَعَم ، قالَ: يا أبا حَنيفَةَ ، لَقَدِ ادَّعَيتَ عِلماً ، وَيلَكَ! ما جَعَلَ اللَّهُ ذلِكَ إلّا عِندَ أهلِ الكِتابِ الَّذينَ اُنزِلَ عَلَيهِم ، وَيلَكَ! ولا هُوَ إلّا عِندَ الخاصِّ مِن ذُرِّيَّةِ نَبِيِّنا صلى اللَّه عليه و آله ، وما وَرَّثَكَ اللَّهُ مِن كِتابِهِ حَرفاً ، فَإِن كُنتَ كَما تَقولُ - ولَستَ كَما تَقولُ - فَأَخبِرني عَن قَولِ اللَّهِ عزّ وجلّ : (سِيرُواْ فِيهَا لَيَالِىَ وَ أَيَّامًا ءَامِنِينَ)۱ أينَ ذلِكَ مِنَ الأَرضِ ؟ قالَ : أحسَبُهُ ما بَينَ مَكَّةَ وَالمَدينَةِ ، فَالتَفَتَ أبو عَبدِ اللَّهِ عليه السلام إلى‏ أصحابِهِ فَقالَ : تَعلَمونَ أنَّ النّاسَ يُقطَعُ عَلَيهِم بَينَ المَدينَةِ ومَكَّةَ فَتُؤخَذُ أموالُهُم ولا يَأمَنونَ عَلى‏ أنفُسِهِم ويُقتَلونَ؟ قالوا: نَعَم ، قالَ: فَسَكَتَ أبو حَنيفَةَ ، فَقالَ : يا أبا حَنيفَةَ أخبِرني عَن قَولِ اللَّهِ عزّ وجلّ : (وَمَن دَخَلَهُ كَانَ ءَامِنًا)۲ أينَ ذلِكَ مِنَ الأَرضِ؟ قالَ: الكَعبَةُ. قالَ: أفَتَعلَمُ أنَّ الحَجّاجَ بنَ يوسُفَ حينَ وَضَعَ المَنجَنيقَ عَلَى ابنِ الزُّبَيرِ فِي الكَعبَةِ فَقَتَلَهُ كانَ آمِنا فيها؟ قالَ: فَسَكَتَ ...
فَقالَ أبو بَكرٍ الحَضرَمِيُّ: جُعِلتُ فِداكَ ! الجَوابُ فِي المَسأَلَتَينِ الاُولَيَينِ؟
فَقالَ: يا أبا بَكرٍ: (سِيرُواْ فِيهَا لَيَالِىَ وَ أَيَّامًا ءَامِنِينَ) فَقالَ: مَعَ قائِمِنا أهلَ البَيتِ ، وأمّا قَولُهُ: (وَمَن دَخَلَهُ كَانَ ءَامِنًا) فَمَن بايَعَهُ ودَخَلَ مَعَهُ ومَسَحَ عَلى‏ يَدِهِ ودَخَلَ في عَقدِ أصحابِهِ كانَ آمِناً .۳

1.سبأ : ۱۸ .

2.آل عمران : ۹۷ .

3.علل الشرائع: ص ۸۹ ح ۵ ، الاحتجاج: ج ۲ ص ۲۶۷ ح ۲۳۷ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۸۷ ح ۴ وراجع : المناقب لابن شهر آشوب : ج ۴ ص‏۲۵۳ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8119
صفحه از 580
پرینت  ارسال به