۱۶۳۱.التوحيد - به نقل از سليمان بن مهران - : از امام صادق عليه السلام در باره اين سخن خداى عزّ وجلّ : (و روز رستاخيز، زمين، يكسره در قبضه [قدرت] اوست) پرسيدم.
فرمود: «يعنى خداوند، مالك و فرمانرواى زمين بوده و كسى مالكيت و فرمانروايى ندارد، و قبض خداى والا و بلندمرتبه، در جاى ديگر به معناى تنگ گرفتن است و بسط خدا، بخشش و گشايش است، همان طور كه خداى عزّ وجلّ فرمود: (و خداوند ، تنگ مىگيرد و گشايش مىدهد و به سوى او باز گردانده مىشويد)؛ يعنى: خدا مىبخشد و مىگشايد و باز مىدارد و تنگ مىكند، و قبض خداوند عزّ وجلّ از جهت ديگر، گرفتن است و مقصود از گرفتن، پذيرفتن خداست، همان طور كه فرموده: (و صدقهها را مىگيرد)، يعنى از اهل صدقه دادن مىپذيرد و به خاطر آن، پاداش مىدهد.
گفتم: معناى اين سخن خداى عزّ وجلّ : (و آسمانها به يمينِ او پيچيده مىشوند)، چيست؟
فرمود: «مقصود از يمين، دست است و مقصود از دست، توانايى و نيروست. خداى عزّ وجلّ مىفرمايد: (آسمانها پيچيده مىشوند) با توانايى و نيروى خداوند. (پاك است او و برتر است از آنچه با او شريك مىگيرند)» .
۱۶۳۲.كفاية الأثر - به نقل از يونس بن ظبيان - : خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم و گفتم: اى فرزند پيامبر خدا! بر مالك [بن اَنَس] و يارانش وارد شدم و از برخى از آنها شنيدم كه مىگفتند: خداوند، صورتى همچون صورتها دارد. و برخى از آنها مىگفتند: خداوند، دو دست دارد. و به اين سخن خداى متعال، استدلال مىكردند كه: (با دو دستم [آفريدم]. [اى ابليس! آيا خود را بزرگ ديدى]؟)، و برخى از آنها مىگفتند: خداوند، همچون جوانى سى ساله است. اى فرزند پيامبر خدا! سخن تو در اين باره چيست؟
امام عليه السلام كه تكيه داده بود، راست نشست و فرمود: «خدايا! ببخشا، ببخشا!» و سپس فرمود: «اى يونس! آن كه گمان كند خدا صورتى همچون صورتها دارد، براى خدا شريك قرار داده است و هر كه گمان كند خدا اندامهايى همچون اندامهاى آفريدگان دارد، منكر خداست. پس گواهىِ او را نپذيريد و از كُشتار او نخوريد.۱ خدا ، برتر از توصيف تشبيهكنندگان با صفت آفريدگان است. وجه خدا، پيامبران او هستند ۲ و در سخن او كه (با دو دستم آفريدم. آيا خود را بزرگ ديدى؟ )، مقصود از دست، توانايى است، همچون اين سخن خدا: (و شما را به يارى خود، توانا گردانيد).
پس هركس گمان كند كه خدا در چيزى است يا بر روى چيزى است يا از چيزى به چيز ديگر دگرگون مىشود يا چيزى از او تهى است يا چيزى او را سرگرم مىكند، او را با ويژگىِ آفريدگان وصف كرده است، در حالى كه خدا، آفريدگار همه چيز است و با مقايسه سنجيده نمىگردد و به مردم، تشبيه نمىشود . مكانى از او تهى نيست و مكانى او را جاى نمىدهد. در عين حال كه دور است، نزديك است و در عين حال كه نزديك است، دور است. اين است خدا، پروردگار ما كه معبودى جز او نيست. پس هر كه خدا را با اين صفت اراده كند و دوست بدارد، از يگانهپرستان است و هر كه با غير اين صفت، خدا را دوست بدارد، خدا از او بيزار است و ما نيز از او بيزاريم» .
