فیها بشی‏ء أصلا؛ بخلاف القضایا الأولیة، فإنّه یحكم فیها من غیر توقّف.^۱

وی در جای دیگر سبب شهرت قضایای مشهوره را اموری چون مصلحت عمومی، انفعالاتی مانند حیا و خجالت و شباهت با یقینیات می‌داند و مصلحت عمومی را منشاء خوب دانستن عدالت و بد دانستن ظلم معرفی می‌کند:

ثم إنّ المشهورات قد یكون السبب فی شهرتها تعلق المصلحة العامة، مثل قولك: «العدل حسن» و«الظلم قبیح» وقد یكون السبب الحامل على شهرتها الحیاء والخجل والرحمة والقسوة وقد یكون السبب فی شهرتها شدة المشابهة بینها وبین الواجب قبولها.^۲

همچنین تصریح می‌کند که نیکو بودن عدالت و بد بودن ظلم از جمله مشهوراتی‌اند که همه مردم آن را قبول دارند و مختص گروه خاصی نیست:

و«المحمودات» من المشهورات ربما كانت محمودة بحسب جمهور الخلق، كقولك: «العدل حسن» و «الظلم قبیح» و ربما كانت محمودة بحسب أمّة عظیمة، كقولك: «متابعة الشرائع الحقة واجب» وربما كانت محمودة بحسب طائفة وصناعة، كقول القائل: «آراء بقراط محمودة فی الطب» و«آراء فیثاغورس محمودة فی الموسیقی».^۳

قطب الدین شیرازی (م۷۱۰) می‌گوید:

«المشهورات» وهى قضایا یحكم العقل بها، لعموم اعتراف النّاس بها، اما لمصلحة عامّة أو لرقّة أو حمیة أو لقوى وانفعالات، من عادات وشرائع

شیخ اشراق (م ۵۸۷) قضیه «ظلم قبیح است» و امثال آن را از جمله مشهورات می‌داند؛ به‌گونه‌‌ای که اگر انسان بر اساس قوای ادراکی خود و بدون لحاظ انفعالات و ملکات، داوری کند، به صدق این قضایا حکم نمی‌کند، بر خلاف اولیات که عقل به‌تنهایی برای حکم کردن به آنها کفایت می‌کند. او می‌گوید:

منها: المشهورات: وهی القضایا التی مبدأ الحكم فیها عموم الاعتراف بها كقولهم: «إنّ الظلم قبیح» ولو خلّی الإنسان وقواه دون انفعالات وملكات لم یحكم بها بخلاف الأولیات والأوّلی مشهور ولا ینعكس.^۱

شهرزورى‏ (م ۶۸۷ به بعد) احکامی مثل قبح ظلم و حسن عدل و مذموم بودن قتل را از آراء محموده که از قضایای مشهوره‌اند، می‌داند و معتقد است عقل بدون توجه به امور دیگری همچون مصالح عامه، عادت‌ها و شرایع، به آنها حکم نمی‌کند. او مانند اشاعره، تصریح می‌کند که اگر انسانِ عاقل و بالغی یکباره آفریده شود و با غیر عقلش با چیز دیگری مأنوس نباشد، به‌طور قطع، می‌توان گفت به زشت بودن ظلم و یا خوب بودن عدل حکم نخواهد کرد؛ در حالی که به اولیات حکم خواهد کرد. او می‌گوید:

المشهورات وهی القضایا التی یحكم العقل فیها بواسطة اعتراف عموم الناس بها، اما لمصلحة عامة وإمّا بسبب حمیة أو رقّة أو قوى وانفعالات من عادات وآداب وشرائع ومنها «الآراء المحمودة» وهی القضایا التی لو خلّی العقل وذاته، دون النظر إلى حمیة أو أنفة وانفعالات من عادات وشرائع وسیاسات، لم یحكم بها؛ مثل حكمك أنّ «الظلم قبیح» و«العدل حسن» و«القتل مذموم» وكذلك «كشف العورة بین الناس قبیح» ولو قدّرت ذاتك خلقت دفعة لم تباشر أمرا ولم تستأنس بغیر العقل، لم یحكم