665
گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله

سخنى در باره بيعت در سيره نبوى

هم‌زمان با بعثت پيامبر خاتم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و نزول قرآن، سنّت‌هاى نادرست جاهليت، به وسيله آموزه‌هاى وحى، منسوخ گرديدند؛۱ امّا سنّت‌هاى نيكو مورد تأييد قرار گرفتند. يكى از سنّت‌هاى نيكوى جاهليت كه با اصلاحات مى‌توانست در جهت تأمين حقوق مردم مورد بهره‌بردارى جامعه واقع شود، سنّت بيعت بوده و به همين جهت مورد تأييد پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله قرار گرفت و در قرآن و سيره نبوى بازتاب يافت، بيعت‌هاى دوران حيات پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله عبارت اند از:

۱. بيعت اسلام

نخستين بيعتى كه با پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله صورت گرفت و گسترش آيين اسلام با آن آغاز شد، بيعت على عليه‌السلام و خديجه عليهاالسلام بود. در حديثى آمده كه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به آنها فرمود: «جبرئيل، نزد من است و شما را به بيعت با اسلام فرا مى‌خواند. پس اسلام آوريد تا سالم بمانيد، و فرمان بريد تا هدايت شويد».

و آن دو، در پاسخ گفتند: چنين كنيم و فرمان‌برداريم، اى پيامبر خدا !۲

در ادامه اين حديث آمده كه اين نخستين بيعتى كه در سيره نبوى تحقّق يافت، توسّط جبرئيل، «بيعت اسلام» نام‌گذارى شد. گفتنى است پس از آن، اين اصطلاح براى هر تازه‌مسلمانى كه با پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بيعت مى‌كرد، استفاده مى‌شده است.۳

1.. ر . ك : دانش‌نامه عقايد اسلامى: ج۲ ص۱۳۵ معرفت‌شناسى/بخش سوم/فصل پنجم: جاهليت نخست.

2.. ر . ك : دانش‌نامه قرآن و حديث : ج ۱۶ ص ۳۶۳ ح ۱ .

3.. ر . ك : دانش‌نامه قرآن و حديث : ج ۱۶ ص ۳۶۵ ح ۲ .


گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
664

شريك خدا قرار ندهيد، و دزدى و زنا نكنيد، و فرزندانتان را نكشيد، و بچّه‌هاى نامشروع را كه بر مى‌داريد، به دروغ به شوهرانتان نبنديد، و در هيچ كار نيكى، از او نافرمانى نكنيد».
زنان سر به زير افكندند. پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به آنان فرمود: «بگوييد: باشد، تا جايى كه توانستيد» و زنان مى‌گفتند.۱

1.. أنَا مَعَ اُمّي رائِطَةَ بِنتِ سُفيانَ الخُزاعِيَّةِ ، وَالنَّبِيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهيُبايِعُ النِّسوَةَ ، ويَقولُ : اُبايِعُكُنَّ عَلى ألاّ تُشرِكنَ بِاللّه‌ِ شَيئا ،ولا تَسرِقنَ ولا تَزنينَ ، ولا تَقتُلنَ أولادَكُنَّ ، ولا تَأتينَ بِبُهتانٍ تَفتَرينَهُ بَينَ أيديكُنَّ وأَرجُلِكُنَّ ، ولا تَعصينَ في مَعروفٍ ، قالَت : فَأَطرَقنَ .
فَقالَ لَهُنَّ النَّبِيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله : قُلنَ : نَعَم فيمَا استَطَعتُنَّ . فَكُنَّ يَقُلنَ مسند ابن حنبل : ج ۱۰ ص ۳۰۱ ح ۲۷۱۳۰ ، اُسد الغابة : ج ۷ ص ۱۹۱ الرقم ۷۱۰۰ .

  • نام منبع :
    گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، عبدالهادي مسعودي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 25905
صفحه از 868
پرینت  ارسال به