تبيين احاديث قيمتگذارى
احاديث قيمتگذارى را مىتوان در چند دسته بدين شرح تقسيم كرد:
دسته يكم: احاديثى كه تصريح مىكنند خداوند سبحان، قيمتگذار و تعيين كننده بهاى كالاهاست، يا هموست كه فرشتهاى را بر اين كار گماشته تا آن را تدبير كند.
دسته دوم: احاديثى از پيامبر صلىاللهعليهوآله كه مضامين احاديث دسته يكم را تأييد مىكنند و به موجب آنها، ايشان پيشنهاد مردم براى قيمتگذارى را قاطعانه رد كرده، آن را ستم و بدعت مىشمارد.
دسته سوم: احاديثى است كه دلالت دارند رهبرى و مديريت نظام اسلامى بايد بر رعايت عدالت در بازار نظارت داشته باشد و قيمتها را به شكلى عادلانه تنظيم نمايد، به گونهاى كه نه فروشنده زيان ببيند و نه به خريدار، ستم شود.
دسته چهارم: حديثى كه نشان مىدهد امام على عليهالسلام در دوران حكومتش هيچ گاه بر كالايى قيمتگذارى ننموده است ؛ امّا اگر كسى هماهنگ با بازار عمل نمىكرد، به او گفته مىشده كه مانند ديگران بفروشد و يا از بازار كناره بگيرد. البتّه اگر كالاى او بهتر از كالاى ديگران بود، حق داشت كه آن را گرانتر بفروشد.
دسته پنجم: حديثى كه به موجب آن، پيامبر صلىاللهعليهوآله فروشندهاى را تحسين نمود كه كالايش را با انگيزه الهى به قيمتى پايينتر از بهاى بازار مىفروخت.
احاديث دستههاى يكم، دوم و چهارم دلالت دارند كه در نظام اسلامى، نمىتوان براى كالاها قيمتگذارى كرد ؛ ولى اين، خلاف فرمانى است كه امير مؤمنان عليهالسلام به مالك اَشتر داد تا قيمتها را به صورتى عادلانه و دور از اجحاف تنظيم نمايد.
براى روشن شدن مراد اين احاديث و دريافتن معنايى استوار و معيّن از آنها، پاسخگويى به اين سؤالات ضرورت دارد: