مىناميديم، بهتر بود. فرمود: «اى گروه تاجران ! در خريد و فروشتان، كارهاى بيهوده رخ مىدهد. پس آن را با صدقه در آميزيد».۱
۱۵۰۴. سنن النسائى ـ به نقل از قيس بن ابى غرزه ـ: ما در بقيع، خريد و فروش مىكرديم و سَمسار ناميده مىشديم. پيامبر صلىاللهعليهوآله نزد ما آمد و فرمود: «اى گروه تاجران !» و ما را به نامى بهتر از ناممان ناميد. سپس فرمود: «در اين خريد و فروش، سوگند و دروغ پيدا مىشود. آن را با صدقه در آميزيد».۲
۴ / ۹
ترغيب به پس گرفتن كالا و مهلت دادن به تنگدست
۱۵۰۵. الكافى ـ به نقل از عبد اللّه بن قاسم جعفرى، از يكى از اعضاى خانوادهاش ـ: پيامبر خدا صلىاللهعليهوآله به حكيم بن حِزام، اجازه بازرگانى نداد تا از وى تضمين گرفت كه معامله پشيمان شده را فسخ كند و به تنگدست فرصت دهد و به اندازه حقّش بگيرد۳.۴
۴ / ۱۰
خوددارى از قيمتگذارى
۱۵۰۶. امام زين العابدين عليهالسلام: پيامبر صلىاللهعليهوآله بر احتكار كنندگان گذشت و فرمان داد تا آنچه احتكار كردهاند، به ميان بازار آورده شود ؛ جايى كه تماشاگران آن را ببينند. سپس به پيامبر خدا صلىاللهعليهوآله گفته شد:
1.. كُنّا بِالمَدينَةِ نَبيعُ الأَوساقَ ونَبتاعُها ، وكُنّا نُسَمّي أنفُسَنا السَّماسِرَةَ ويُسَمّيناهُ النّاسُ ، فَخَرَجَ إلَينا رَسولُ اللّهِ صلىاللهعليهوآلهذاتَ يَومٍ فَسَمّانا بِاسمٍ هُوَ خَيرٌ مِنَ الَّذي سَمَّينا أنفُسَنا وسَمّانا النّاسُ ، فَقالَ : يا مَعشَرَ التُّجّارِ ، إنَّهُ يَشهَدُ بَيعَكُمُ اللَّغوُ فَشوبوهُ بِالصَّدَقَةِ السنن الكبرى للنسائي : ج ۳ ص ۱۳۲ ح ۴۷۴۲ ، التاريخ الكبير : ج ۷ ص ۱۴۴ الرقم ۶۴۳ .
2.. كُنّا نَبيعُ بِالبَقيعِ ، فَأَتانا رَسولُ اللّهِ صلىاللهعليهوآلهوكُنّا نُسَمَّى السَّماسِرَةَ ، فَقالَ : «يا مَعشَرَ التُّجّارِ» ، فَسَمّانا بِاسمٍ هُوَ خَيرٌ مِنِاسمِنا . ثُمَّ قالَ : إنَّ هذَا البَيعَ يَحضُرُهُ الحَلفُ وَالكَذِبُ ، فَشوبوهُ بِالصَّدَقَةِ سنن النسائي : ج ۷ ص ۱۵ ، سنن أبي داود : ج ۳ ص ۲۴۲ ح ۳۳۲۶ .
3.. ترجمه بر اساس بيان علاّمه مجلسى در مرآة العقول انجام گرفت . م
4.. إنَّ رَسولَ اللّهِ صلىاللهعليهوآله لَم يَأذَن لِحَكيمِ بنِ حِزامٍ بِالتِّجارَةِ حَتّى ضَمِنَ لَهُ إقالَةَ النّادِمِ ، وإنظارَ المُعسِرِ ، وأَخذَ الحَقِّ وافِياوغَيرَ وافٍ الكافي : ج ۵ ص ۱۵۱ ح ۴ ، تهذيب الأحكام : ج ۷ ص ۵ ح ۱۵ .