623
گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله

مى‌ناميديم، بهتر بود. فرمود: «اى گروه تاجران ! در خريد و فروشتان، كارهاى بيهوده رخ مى‌دهد. پس آن را با صدقه در آميزيد».۱

۱۵۰۴. سنن النسائى ـ به نقل از قيس بن ابى غرزه ـ: ما در بقيع، خريد و فروش مى‌كرديم و سَمسار ناميده مى‌شديم. پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله نزد ما آمد و فرمود: «اى گروه تاجران !» و ما را به نامى بهتر از ناممان ناميد. سپس فرمود: «در اين خريد و فروش، سوگند و دروغ پيدا مى‌شود. آن را با صدقه در آميزيد».۲

۴ / ۹

ترغيب به پس گرفتن كالا و مهلت دادن به تنگ‌دست

۱۵۰۵. الكافى ـ به نقل از عبد اللّه‌ بن قاسم جعفرى، از يكى از اعضاى خانواده‌اش ـ: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به حكيم بن حِزام، اجازه بازرگانى نداد تا از وى تضمين گرفت كه معامله پشيمان شده را فسخ كند و به تنگ‌دست فرصت دهد و به اندازه حقّش بگيرد۳.۴

۴ / ۱۰

خوددارى از قيمت‌گذارى

۱۵۰۶. امام زين العابدين عليه‌السلام: پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بر احتكار كنندگان گذشت و فرمان داد تا آنچه احتكار كرده‌اند، به ميان بازار آورده شود ؛ جايى كه تماشاگران آن را ببينند. سپس به پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله گفته شد:

1.. كُنّا بِالمَدينَةِ نَبيعُ الأَوساقَ ونَبتاعُها ، وكُنّا نُسَمّي أنفُسَنا السَّماسِرَةَ ويُسَمّيناهُ النّاسُ ، فَخَرَجَ إلَينا رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهذاتَ يَومٍ فَسَمّانا بِاسمٍ هُوَ خَيرٌ مِنَ الَّذي سَمَّينا أنفُسَنا وسَمّانا النّاسُ ، فَقالَ : يا مَعشَرَ التُّجّارِ ، إنَّهُ يَشهَدُ بَيعَكُمُ اللَّغوُ فَشوبوهُ بِالصَّدَقَةِ السنن الكبرى للنسائي : ج ۳ ص ۱۳۲ ح ۴۷۴۲ ، التاريخ الكبير : ج ۷ ص ۱۴۴ الرقم ۶۴۳ .

2.. كُنّا نَبيعُ بِالبَقيعِ ، فَأَتانا رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهوكُنّا نُسَمَّى السَّماسِرَةَ ، فَقالَ : «يا مَعشَرَ التُّجّارِ» ، فَسَمّانا بِاسمٍ هُوَ خَيرٌ مِنِاسمِنا . ثُمَّ قالَ : إنَّ هذَا البَيعَ يَحضُرُهُ الحَلفُ وَالكَذِبُ ، فَشوبوهُ بِالصَّدَقَةِ سنن النسائي : ج ۷ ص ۱۵ ، سنن أبي داود : ج ۳ ص ۲۴۲ ح ۳۳۲۶ .

3.. ترجمه بر اساس بيان علاّمه مجلسى در مرآة العقول انجام گرفت . م

4.. إنَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله لَم يَأذَن لِحَكيمِ بنِ حِزامٍ بِالتِّجارَةِ حَتّى ضَمِنَ لَهُ إقالَةَ النّادِمِ ، وإنظارَ المُعسِرِ ، وأَخذَ الحَقِّ وافِياوغَيرَ وافٍ الكافي : ج ۵ ص ۱۵۱ ح ۴ ، تهذيب الأحكام : ج ۷ ص ۵ ح ۱۵ .


گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
622

۱۵۰۱.امام على عليه‌السلام ـ در نامه ايشان به اَشتر نخعى، آن گاه كه وى را به كارگزارىِ مصر گماشت ـ: با اين همه، بدان كه بسيارى از آنان (بازرگانان) در داد و ستد، بيش از اندازه تنگ‌نظر و سختگيرند و بخل‌ورزىِ ناپسندى دارند و به منظور سود بيشتر، كالا را احتكار مى‌كنند و به ميل خود براى كالاها قيمت مى‌گذارند و اين كار، براى توده مردم، زيانبار و براى واليان هم مايه ننگ و عيب است. پس، از احتكار باز دار ؛ چرا كه پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله از آن منع فرمود.۱

۴ / ۷

باز داشتن از سوگند خوردن

۱۵۰۲. صحيح ابن حبّان ـ به نقل از ابو سعيد خُدرى ـ: عربى بيابانگرد با گوسفند همراهش گذشت. گفتم: آن را به سه درهم به من مى‌فروشى ؟ گفت: نه، به خدا سوگند ! سپس آن را به من فروخت. ماجرا را براى پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بازگو كردم. فرمود: «آخرتش را به دنيايش فروخت».۲

۴ / ۸

ترغيب به آميختن خريد و فروش با صدقه

۱۵۰۳. السنن الكبرى، نسايى ـ به نقل از قيس بن ابى غرزه ـ: ما در مدينه خرما خريد و فروش مى‌كرديم و خودمان را سَمسار (دلاّل) مى‌ناميديم و مردم نيز ما را چنين مى‌ناميدند. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله روزى به سوى ما بيرون آمد و ما را با نامى ناميد كه از آنچه خودمان و مردم

1.. اِعلَم ـ مَعَ ذلِكَ ـ أنَّ في كَثيرٍ مِنهُم ضيقا فاحِشا ، وشُحّا قَبيحا ، وَاحتِكارا لِلمَنافِعِ ، وتَحَكُّما فِي البِياعاتِ ،وذلِكَ بابُ مَضَرَّةٍ لِلعامَّةِ ، وعَيبٌ عَلَى الوُلاةِ ، فَامنَع مِنَ الاِحتِكارِ ؛ فَإِنَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله مَنَعَ مِنهُ نهج البلاغة : الكتاب ۵۳ ، تحف العقول : ص ۱۴۰ .

2.. مَرَّ أعرابِيٌّ بِشاةٍ ، فَقُلتُ : تَبيعُنيها بِثَلاثَةِ دَراهِمَ ؟ قالَ : لا وَاللّه‌ِ ، ثُمَّ باعَنيها ، فَذَكَرتُ ذلِكَ لِرَسولِ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهفَقالَ : باعَآخِرَتَهُ بِدُنياهُ صحيح ابن حبّان : ج ۱۱ ص ۲۷۶ ح ۴۹۰۹ ، الورع لابن أبي الدنيا : ص ۱۰۳ ح ۱۶۲ .

  • نام منبع :
    گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، عبدالهادي مسعودي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 21138
صفحه از 868
پرینت  ارسال به