به خدا و قرب به اوست و قرب خداوند، لازم نيست از سطح و لايه‌اى فرودين صورت گيرد؛ بلكه مى‌تواند از مرتبه‌اى بالا به مرتبه‌اى بالاتر صورت پذيرد و اين با توجّه به گستردگى مسير كمال تا بى‌نهايت، مى‌تواند نامحدود باشد. بر اين اساس، پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله با عمل صالح و نيز بازگشت مكرّر به خداوند و عبور از طبيعت به ملكوت، هر روز صدها درجه قرب به خدا را مى‌پيموده است.^۱

تبيين احاديث آمرزش‌خواهى پيامبر صلّی الله علیه و آله^۱

بر پايه اصل اثبات شده «عصمت پيامبران»، اين پرسش به ميان مى‌آيد كه: چرا پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هر روز، ده‌ها بار از خداوند متعال، مغفرت مى‌طلبيده و توبه مى‌كرده است ؟

پاسخ برخى از عالمان و شارحان حديث، آن است كه استغفار پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله، نه از گناه، بلكه از خاطرات نفسانى و اشتغال به امور مباح بوده است.^۲ توضيح، آن كه: افراد كامل و مجذوب حق، از چنان صفاى ضمير و پاكى درون برخوردارند كه انديشيدن به امور ديگرى غير از خداوند، برايشان ابرى تيره مى‌نمايد كه بايد هر چه زودتر، آن را از صفحه دل بزدايند.

احاديث موجود، اين پاسخ را تأييد مى‌كنند، چنان كه دو حديث^۳ به صراحت مى‌گويد كه توبه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله، به خاطر گناه نبوده است و حديثى ديگر،^۴ از واژه «لَيُغان» استفاده كرده كه به معناى پوشيده شدن آسمان با ابر است^۵ و واژه‌هايى مانند «ذنب» و «عصيان» در اين احاديث به كار نرفته است.

گفتنى است كه در باره توبه، به گونه‌اى ديگر نيز مى‌توان پاسخ داد. توبه به معناى بازگشت