۱۳۷۸.السنن الكبرى ـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله را در عرفه ديدم كه دستانش را تا سينه‌اش بالا برده است و دعا مى‌كند، مانند بينوايى كه غذا مى‌طلبد.^۱

۱۳۷۹. سبل الهدى و الرشاد ـ به نقل از براء بن عازب ـ: هنگامى كه سختى‌اى به پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله مى‌رسيد و دعا مى‌كرد، دست‌هايش را چنان بالا مى‌برد كه سفيدى زير بغلش ديده مى‌شد.^۲

ج ـ قرار دادن كف دست رو به روى صورت

۱۳۸۰. مسند ابن حنبل ـ به نقل از خلاّد بن سائب ـ: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هنگامى كه دعا مى‌كرد، كف دستانش را رو به صورتش قرار مى‌داد.^۳

د ـ گريه و زارى

۱۳۸۱. الدعوات: پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هنگام دعا كردن، چنان گريه و زارى مى‌كرد كه نزديك بود ردايش بيفتد.^۴

۱۳۸۲. مجمع البيان ـ در باره آيه «آن گاه كه از پروردگارتان يارى مى‌خواستيد» ـ: گفته شده وقتى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله شمار فراوان مشركان و اندك بودن تعداد مسلمانان را ديد، رو به قبله كرد و گفت: «بار خدايا ! به وعده‌اى كه به من داده‌اى، وفا كن. بار خدايا ! اگر اين گروه را از بين ببرى، ديگر در روى زمين پرستش نخواهى شد». ايشان در حالى كه دست‌هاى خود را به سوى آسمان كشيده بود، پيوسته اين جمله را مى‌گفت، چندان كه رداى او از شانه‌هايش افتاد. پس خداوند متعال، اين آيه را نازل فرمود: «آن گاه كه از پروردگارتان يارى مى‌خواستيد، پس دعاى شما را اجابت كرد كه: من شما

را بر دينت استوار بدار». گفتم: اى پيامبر خدا! به تو و آنچه آوردى، ايمان آورديم. آيا براى ما مى‌ترسى ؟ فرمود: «آرى! دل‌ها، ميان دو انگشت از انگشتان خداوندند. آنها را هر گونه بخواهد، مى‌چرخاند».^۱

۱۳۷۵. تهذيب الكمال: نقل شده است كه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله اين دعا را مى‌خواند: «خداوندا ! دلم را از نفاق، پاك گردان و عملم را از ريا، و چشمم را از خيانت، كه تو چشم‌هاى خيانتكار و آنچه را سينه‌ها پنهان مى‌كنند، مى‌دانى».^۲

۸ / ۳

آداب پيامبر صلّی الله علیه و آله در دعا كردن

الف ـ رو به قبله بودن

۱۳۷۶. المعجم الأوسط ـ به نقل از يزيد بن عامر ـ: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله با عدّه‌اى آمد تا آن كه بالاى قَرن،^۳ نرسيده به مُرَيطا، توقّف كرد و رو به قبله، دستانش را به دعا بلند نمود.^۴

ب ـ بالا بردن دست

۱۳۷۷. امام زين العابدين عليه‌السلام: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به گاه درخواست و دعا، دستانش را بالا مى‌بُرد، مانند كسى كه غذا مى‌طلبد.^۵