درآمد^۱

واژه «سنّت» از ريشه «سنن» به معناى سيره، روش، طريقه و سبْك رفتار است.^۲ سنّت به معناى روش، طريقه و سبك، معنايى عام دارد كه مى‌تواند اشاره به روش پسنديده و نيكو داشته باشد، همچنان كه در مورد روش و طريقه ناشايست و ناصواب نيز كاربرد دارد.^۳

در حديث نبوى ذيل، سنّت به هر دو معنا اشاره دارد:

مَن سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً كانَ لَهُ أجرُها وَ أجرُ مَن عَمِلَ بِها إلى يَومِ القِيامَةِ، وَ مَن سَنَّ سُنَّةً سَيِّئَةً كانَ عَليهِ وِزرُهُ وَ وِزرُ مَن عَمِلَ بِها إلى يَومِ القِيامَةِ.^۴

هر كس روشى شايسته بنيان نهد، پاداش آن و پاداش هر كس كه تا روز قيامت بِدان عمل كند، نصيب وى خواهد شد و هر كس روشى ناپسند بنيان نهد، جزاى آن و عقاب هر كس كه تا روز قيامت بِدان عمل كند، بر عهده او خواهد بود.

اين واژه در احاديث و پيرو آن در بيان محدّثان، فقيهان و عالمان، در معانى خاصّى به كار رفته و تبديل به اصطلاح شده است. معانى اصطلاحى «سنّت» در احاديث، از اين قرارند:

۱. سنّت در برابر بدعت

در اين كاربرد، مراد از «سنّت»، چيزى است كه از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله يا امام معصوم صادر شده باشد.^۵