را پرهيزگارى قرار ده، و گناهانم را بيامرز، و به هر سوى كه رفتم، مرا در جهت خير قرار ده» و سپس بيرون مى‌رفت.^۱

۷۷۱. مسند ابن حنبل ـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هر گاه مى‌خواست به سفرى برود، مى‌گفت: «بار خدايا ! تو، هم يار سفر هستى و هم جانشين [مسافر] در خانواده[اش]. بار خدايا ! از نانخوران [و هزينه زياد] در سفر و دل‌تنگى بازگشت، به تو پناه مى‌برم. خدايا ! زمين را برايمان در هم پيچ و سفر را برايمان آسان گردان».^۲

۷۷۲. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله ـ در مناجات در سفر، كه از احاديث قدسى است ـ: خدايا! من اراده سفرى دارم. پس برايم در آن، خير برگزين، و راه نظر را در آن برايم روشن كن و آن را به من بفهمان، و عزمم را به استقامت بگشاى و سلامت را بر سفرم بگستر و نصيب بزرگ و كريمانه بهره‌ام كن و مرا در دژ حفظ و حراستت، محافظت فرما و ـ خدايا ـ رنج سفر را از من دور كن و ناهموارى‌هاى دشوار را برايم هموار و آسان گردان و مسافت‌هاى دور ميان منازل را برايم در هم بپيچ [و كوتاه كن] و دورى آبشخورهاى دور افتاده را برايم نزديك گردان و مسافت گام‌هاى اشتران راهوار را بلندتر و دورتر كن تا دورى راه را نزديك و ناهموارى‌هاى سخت را هموار كنند.
خدايا ! در اين سفر، كاميابىِ پرنده حفظ و حراست را به من بنما و غنيمت عافيت را گواراى وجودم كن و نيز فريادرس [گذر از] قلّه‌ها و راه‌نماى گذشتن از [جاهاى] ترسناك، و برانگيزنده فراوانى آنچه كفايتم مى‌كند و بشارت پاسدار ولايت را و ـ خدايا ـ آن [سفر] را سلامت بزرگ و با غنيمت قرار ده، و ـ خدايا، پروردگار من ـ شب را برايم پوششى از

۱۷ / ۲

خوش نداشتن سفر بدون همراه

۷۶۶. تنبيه الخواطر: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله خوش نمى‌داشت كه مرد، بدون همراه، سفر كند.^۱

۷۶۷. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله: اوّل، رفيق راه [را انتخاب كن]، آن گاه سفر [برو].^۲

۷۶۸. الكافى ـ به نقل از محمّد بن خالد، از كسى كه نام برده است، از امام كاظم عليه‌السلام، از پدرش، از جدّش ـ: در وصيّت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به على عليه‌السلام آمده است: «به تنهايى به سفر نرو كه شيطان، همراه فرد تنهاست ؛ ولى از دو نفر دورتر است. اى على ! مرد هنگامى كه تنها به سفر برود، گم‌راه است و دو تن نيز گم‌راه اند [و به مقصد نمى‌رسند] ؛ امّا سه نفر، يك گروه خوب و براى مسافرت مناسب هستند».^۳

۱۷ / ۳

دعا و استعاذه

۷۶۹. امام على عليه‌السلام: پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله چون مى‌خواست به سفر برود، مى‌گفت: «به تو پشت‌گرم و نيرومندم، و به [قدرت]تو مى‌گردم و به [نيروى] تو سير و سفر مى‌كنم».^۴

۷۷۰. السنن الكبرى ـ به نقل از اَنَس ـ: پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هيچ گاه آهنگ سفرى نكرد، مگر اين كه چون از جايش بلند مى‌شد، مى‌گفت: «بار خدايا ! به نام و يارى تو سفر كردم، و به سوى تو روى آوردم و به [ريسمان] تو آويختم. تو پشتوانه و اميد منى. خدايا! از آنچه انديشناكم كرده، كفايتم كن و نيز آنچه انديشناكش نيستم و آنچه تو به آن از من آگاه‌ترى. بار خدايا ! ره‌توشه‌ام