31
گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله

براى دستيابى به اين هدف، لازم است كه انتساب رفتارهاى گزارش شده به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و يا اهل بيت عليهم‌السلام اثبات شود. اين دستيابى، شيوه‌اى همانند طريق اثبات گفتار معصومان عليهم‌السلام بديشان دارد و از قواعد تبيين شده در اعتبارسنجى خبر واحد (در مبحث حجّت در علم اصول) پيروى مى‌كند. در اعتبارسنجى گزاره‌هاى حديثى و احراز اطمينان از صدور آنها، از دو شيوه استفاده مى‌شود:

الف ـ وثوق سندى

مراد از وثوق سندى، احراز اطمينان از صدور حديث و اعتماد بر اخبارى است كه با سند متّصل از راويان مورد اعتماد، گزارش شده‌اند و در سه گروه: صحيح، حسن و موثّق قرار مى‌گيرند. در اين شيوه سنجش، احاديث، بدون سندى متّصل از راويان ثقه، غير معتبر شمرده مى‌شوند.

ب ـ وثوق صدورى

در اين شيوه، حديث، بر اساس معيار سند، متن، منبع و ديگر قرائن، ارزيابى مى‌گردد. مراد از وثوق صدورى، اعتماد بر احاديثى است كه قرائن متفاوتى بر صدور گفتار و يا انجام رفتار از معصوم عليه‌السلام دلالت داشته باشد كه از جمله اين قرائن، وثوق سندى است. مطابق با اين معيار ممكن است گزارشى، بدون داشتن سند، معتبر دانسته شود و يا بر عكس، روايت مسندى به سبب در بر داشتن قرائن كاهنده اعتماد، نامعتبر شمرده شود.

وثوق صدورى، امرى فراتر از حجيّت تعبّدى يا عقلايى حديث است. اين شيوه ـ كه محلّ طرح دلايل اثباتى آن در جاى ديگرى است ـ، در تمام حوزه‌هاى فكرى و معرفتى، اعتبارى افزون بر وثوق سندى دارد. روش و سيره عقلا در پذيرش خبر، بهره‌گيرى از مجموعه قرائن اثبات كننده خبر است.

قرائن وثوق صدورى تقريباً همان قرائنى هستند كه فهم دقيق سبك زندگى اهل بيت عليهم‌السلام را ميسّر مى‌سازند.۱

1.. در ادامه مطالب در ضمن تحليل صحيح رفتار ، به اين قرائن اشاره مى‌كنيم .


گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
30

فصل سوم: قواعد استنباط از سيره نبوى

۱۲۳

مصادر حديثى و تاريخى شيعه و اهل سنّت، در بر دارنده گزارش‌هاى فراوانى از رفتارهاى پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هستند.

بهره گيرى بهينه از اين مجموعه گران‌قدر، نيازمند روشى متقن، منطقى، منضبط، شايسته و كارآمد است تا شيوه صحيح زندگى ايشان را تبيين و سبك صحيح زندگى مطلوب پيروان را ترسيم كند.

پديد آمدن چنين روش معقول و منطقى كه بتوان در چارچوب آن شيوه زندگانى آن حضرت را تحليل و ترسيم كرد، نيازمند تلاش و پژوهش در چند مرحله است: يك. اثبات صدور رفتار از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله، دو. فهم و تحليل صحيح رفتار، سه. الگوسازى.

اكنون به تبيين تفصيلى اين مراحل مى‌پردازيم:

مرحله اوّل: اثبات صدور رفتار از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله

هدف اصلى در اين مرحله، دسترس به گزارش‌هاى معتبر و مطمئن از رفتار پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و پرهيز از گزارش‌هايى است كه صحّت انتساب آنها به ايشان، ثابت نيست و يا با روحيّه پيامبرانه ايشان ناسازگار است. اين مجموعه گزارش‌هاى معتبر، در اصطلاح محدّثان، «سنّت فعلى» ناميده مى‌شود.

1.. به قلم فاضل ارجمند ، جناب آقاى سيّد محمّدكاظم طباطبايى .

  • نام منبع :
    گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، عبدالهادي مسعودي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20969
صفحه از 868
پرینت  ارسال به