و ـ غذا خوردن با سه انگشت
۴۸۸. الكافى ـ به نقل از ابو خديجه ـ: امام صادق عليه‌السلام مانند بنده مى‌نشست و دستش را روى زمين مى‌گذاشت و با سه انگشت غذا مى‌خورد و [مى‌فرمود:] «پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله اين گونه غذا مى‌خورد، نه آن گونه كه متكبّران مى‌خورند. آنها با دو انگشت، غذا مى‌خورند».۱
ز ـ كلّيات آداب غذا خوردن
۴۸۹. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله: غذا هر گاه چهار ويژگى داشته باشد، كامل است: آن گاه كه از حلال باشد، دست‌ها زياد باشند، در آغازش نام خدا برده شود، و در پايانش حمد خداوند عز و جل گفته شود.۲
۴۹۰. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله ـ در سفارش‌هاى ايشان به امام على عليه‌السلام ـ: اى على ! آداب سفره، دوازده تاست كه انسان مسلمان بايد آنها را بياموزد: چهار تاى آنها واجب است، چهار تا مستحب، و چهار تا از ادب. آن چهار واجب، عبارت اند از: شناخت آنچه مى‌خورد، نام خدا را بردن، شكر گفتن، و خرسندى. آن چهار مستحب، عبارت اند از: نشستن روى پاى چپ، خوردن با سه انگشت، از جلوى خود خوردن، و ليسيدن انگشت‌ها.
و آن چهار كه از ادب اند، عبارت اند از: لقمه كوچك برداشتن، خوب جويدن، كمتر نگاه كردن به صورت ديگران، و شستن دست‌ها.۳
1.. أنَّهُ كانَ يَجلِسُ جِلسَةَ العَبدِ ، ويَضَعُ يَدَهُ عَلَى الأَرضِ ، ويَأكُلُ بِثَلاثِ أصابِعَ ، وأَنَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آلهكانَ يَأكُلُ هكَذا ،لَيسَ كَما يَفعَلُ الجَبّارونَ ؛ أحَدُهُم يَأكُلُ بِإِصبَعَيهِ الكافي : ج ۶ ص ۲۹۷ ح ۶ ، المحاسن : ج ۲ ص ۲۲۴ ح ۱۶۷۷ .
2.. الطَّعامُ إذا جَمَعَ أربَعَ خِصالٍ فَقَد تَمَّ : إذا كانَ مِن حَلالٍ ، وكَثُرَتِ الأَيدي ، وسُمِّيَ في أوَّلِهِ ، وحُمِدَ اللّه‌ُ عز و جلفيآخِرِهِ (الكافي : ج ۶ ص ۲۷۳ ح ۲ ، الخصال : ص ۲۱۶ ح ۳۹) .
3.. يا عَلِيُّ ، اثنَتا عَشَرَةَ خَصلَةً يَنبَغي لِلرَّجُلِ المُسلِمِ أن يَتَعَلَّمَها عَلَى المائِدَةِ : أربَعٌ مِنها فَريضَةٌ ، وأربَعٌ مِنها سُنَّةٌ ،وأربَعٌ مِنها أدَبٌ .
فَأَمَّا الفَريضَةُ : فَالمَعرِفَةُ بِما يَأكُلُ ، وَالتَّسمِيَةُ ، وَالشُّكرُ ، وَالرِّضا .
وأَمَّا السُّنَّةُ : فَالجُلوسُ عَلَى الرِّجلِ اليُسرى ، وَالأَكلُ بِثَلاثِ أصابِعَ ، وأن يَأكُلَ مِمّا يَليهِ ، ومَصُّ الأَصابِعِ .
وأَمَّا الأَدَبُ : فَتَصغيرُ اللُّقمَةِ ، وَالمَضغُ الشَّديدُ ، وقِلَّةُ النَّظَرِ في وُجوهِ النّاسِ ، وغَسلُ اليَدَينِ كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۴ ص ۳۵۵ ح ۵۷۶۲ ، الخصال : ص ۴۸۵ ح ۶۰ .
