207
گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله

ابو داوود و ابن ماجه و ابن حنبل از عايشه، مشابه احاديث شيعى اند ؛۱ امّا روايت بخارى و مسلم و برخى ديگر از محدّثان اهل سنّت از اَنَس و نيز روايت ابن حنبل از ابو رمثه مى‌گويند: موى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله تا روى شانه‌هاى مباركشان مى‌رسيد.۲

برخى منابعِ هر دو دسته اين احاديث، نزد اهل سنّت معتبرند، هرچند روايت بخارى نزد آنان مقبول‌تر است ؛ امّا نزد ما، روايت عايشه به دليل همسانى با احاديث شيعه، مقدّم است. از اين رو نمى‌توان بلندى موى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله را تا روى شانه دانست، بويژه اين كه بلندى متعارف موى مردان و بويژه پيامبران، تا روى گوش است و نه تا روى شانه.۳

در باره حد و اندازه موى جلوى سر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله نيز بيشتر احاديث شيعى بر اين امر اتّفاق دارند كه به اندازه‌اى نبوده كه به فرق باز كردن نياز داشته باشد و تنها استثنا، فاصله زمانى صلح حديبيّه تا عمره قضاست كه حديث كلينى از ابو بصير از امام صادق عليه‌السلام بِدان اشاره كرده است.۴ اين حديث، فرق باز كردن را سيره و عادت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله ندانسته است ؛ امّا وقوع آن را براى مدّتى نه چندان طولانى و به گونه استثنا پذيرفته است.

اين معنا مى‌تواند همه احاديث شيعه و اهل سنّت را در اين باب با هم جمع كند ؛ يعنى مى‌توانيم چنين بگوييم كه موى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله آن اندازه بلند نبوده كه از پشت به شانه بريزد و از جلو به فرق باز كردن نياز داشته باشد ؛ امّا براى چند ماه ـ در فاصله ميان ماجراى حديبيّه و عمره قضا و به اميد تحقّق وعده الهى ـ پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله موهايشان را فرو هشته و به احتمال فراوان ـ و به صورت طبيعى در اواخر اين دوره ـ مويشان از لاله گوششان فرا رفته و تا شانه‌هايشان رسيده است. از اين رو، پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله براى آن كه مويشان به صورتشان نريزد، آن را مى‌بافتند و چون گشوده مى‌شد، فرق باز مى‌نمودند.۵

1.. ر . ك : ص ۲۰۳ ح ۳۹۳ .

2.. ر . ك : سيره پيامبر خاتم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله : ج ۲ ص ۳۸۷ ح ۱۱۲۶ و ص ۳۸۹ ح ۱۱۲۷ .

3.. ر . ك : سيره پيامبر خاتم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله : ج ۲ ص ۳۸۹ ح ۱۱۳۱ .

4.. ر . ك : ص ۲۰۴ ح ۳۹۵ .

5.. ر . ك : ص ۲۰۴ ح ۳۹۴ .


گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
206

سخنى در باره موى سر پيامبر صلّی الله علیه و آله ۱

پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله زيبا و آراسته بود و موهاى مشكى و موجدارش بر اين زيبايى خدادادى مى‌افزود.۲ پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به نگاهدارى مو اهمّيت مى‌داد و اين كار را به ديگران نيز توصيه مى‌فرمود.۳ ايشان موى سرش را با سدر و مانند آن مى‌شست،۴ شانه مى‌كرد، مرتّب مى‌نمود۵ و به آن روغن مى‌زد،۶ به گونه‌اى كه چند عدد تار موى سفيد شده در سر ايشان، زير موهاى ديگرش پنهان مى‌شد.۷ پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله موهايش را نمى‌سترد و تا كنون به گزارشى در اين باره دست نيافته‌ايم. تنها گزارش، مربوط به تراشيدن موى سر در اعمال حج و براى اداى وظيفه «حَلق» است. موهاى پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بلند بود ؛ امّا حد و اندازه داشت. در بخش ميانى و پشت سر، از لاله گوش مباركش فراتر نمى‌رفت و در قسمت جلو، آن اندازه نبود كه نياز به فرق گشودن داشته باشد.

احاديث شيعه بر امر اوّل اتّفاق نظر دارند ؛۸ امّا احاديث اهل سنّت، دو دسته اند: روايت

1.. به قلم فاضل ارجمند ، جناب آقاى عبد الهادى مسعودى .

2.. ر . ك : ص ۲۰۴ ح ۳۹۴ .

3.. پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله فرمود : «الشَّعرُ الحَسَنُ مِن كِسوَةِ اللّه‌ِ فَأَكرِموهُ ؛ موى زيبا ، پوشش خدادادى است . پس ، آن را گرامى بداريد» و نيز فرمود : «مَنِ اتَّخَذَ شَعرا فَليُحسِن وِلايَتَهُ ، أو لِيَجُزَّهُ ؛ هر كس مو مى‌گذارد ، بايد آن را خوب نگهدارى كند ، و گرنه آن را بچيند» وسائل الشيعة : ج ۱ ص ۴۳۱ باب ۷۸ ح ۱ .

4.. ر . ك : ص ۱۷۸ (شستن سر و رو با سدر) .

5.. ر . ك : ص ۲۰۱ خودآرايى براى يارانش و ص ۲۰۹ (باز كردن موى سر) .

6.. ر . ك : ص ۲۰۹ روغن زدن .

7.. ر . ك : ص ۲۰۵ ح ۳۹۶ .

8.. ر . ك : ص ۲۰۳ ح ۳۹۲ و سيره پيامبر خاتم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله : ج ۲ ص ۳۸۷ ح ۱۱۲۳ و ۱۱۲۴ و ص ۳۸۹ ح ۱۱۳۰ .

  • نام منبع :
    گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، عبدالهادي مسعودي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 21388
صفحه از 868
پرینت  ارسال به