11
گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله

در اين تعريف، سبك زندگى، شامل همه عرصه‌هاى حيات انسان مى‌شود. نظام ارتباطى او با ديگر انسان‌ها، طبيعت، هستى و آفريدگار هستى، نظام معيشتى، بهره‌گيرى او از فرصت و فراغت خويش و چگونگى كاربرد ابزار كهنه و مدرن، علاقه‌مندى‌هاى او به دين، خانواده، هنر، وطن، فعّاليت‌هاى تفريحى و ورزشى مانند سفر و كوهنوردى و شنا، همه و همه در سبك زندگى مى‌گنجند. در سبك زندگى، صورت و معناى زندگى به هم مى‌پيوندند و در تولّد هويت فرد يا اجتماع، به صورت مؤلّفه‌هاى اصلى، شركت مى‌جويند.

اهمّيت اصلاح سبك زندگى

سبك زندگى، هر چند برآمده از باورها و نگرش خاصّ انسان به ارزش‌هاست، امّا بر اساس تعاملِ اخلاق و رفتار، و اثرپذيرى روح از رفتار، در حدّ خود مى‌تواند به تغيير نگرش انسان بينجامد و به تدريج يا يكباره، هويت او را دست‌خوش تغيير كند.

سبك زندگى همچنين در عرصه اجتماع مى‌تواند زمينه واگرايى يا همگرايى ميان گروه‌هاى اجتماعى و سياسى را فراهم آورد. افرادى كه براى مدّت طولانى، شبيه به هم رفتار و مانند هم فكر مى‌كنند و به چيزهايى يكسان مى‌گرايند و حساسيت‌هايى همسان نشان مى‌دهند، در درازمدّت، يك گروه با موضعگيرى و داورى‌هاى مشترك، پديد مى‌آورند و موجب همگرايى قومى يا حزبى و فرهنگى و سياسى مى‌شوند. اگر اين اتّفاق در گروه‌هاى ديگر هم رخ دهد، آن گاه تشابه يا تفاوت سبك زندگىِ دو گروه مى‌تواند واگرايى و يا همگرايى بزرگ‌ترى را پديد آورد.

بر اين اساس، سبك زندگى، زمينه‌ساز سرنوشت انسان‌ها و سعادت و شقاوت فرد و جامعه است و به همين دليل، اصلاح سبك زندگى از اهمّيت ويژه‌اى برخوردار است.

بهترين الگو

پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله با راه‌نمايى و تربيت الهى، بهترين و كامل‌ترين سبك زندگى را برگزيد و آن را در لحظه لحظه زندگى پربركت خود، به عمل در آورد و تا آخرين نفس، بر آن پايدارى ورزيد، به گونه اى كه اكنون ما از پس قرن‌ها فاصله، نمايش خيره كننده آن را در آينه گزارش‌هاى بسيار فراوان سيره ايشان، نظاره مى‌كنيم.


گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
10

سخت‌افزارى تمدّن شمرده مى‌شود ـ، نتواند به آرامش روانى و رستگارى جامعه بينجامد، همچنان كه در دنياى غرب با وجود ثروت، پيشرفت‌هاى گوناگون علمى و قدرت نظامى، آرامش روانى و رستگارى نيست.

نكته مهم در بيانات رهبر انقلاب اسلامى، اين است كه كشور ما در بخش اوّل تمدّن نوين (بخش ابزارى و سخت‌افزارى)، به بركت انقلاب اسلامى، پيشرفت‌هاى خوبى داشته ؛ ولى در بخش نرم‌افزارى كه بخش اصلى و حقيقى تمدّن اسلامى است، پيشرفتى چشمگير مانند بخش اوّل نداشته است و اين، زنگ خطرى است كه همه علاقه‌مندان به گسترش فرهنگ انقلاب اسلامى در جهان، بويژه متصدّيان امور تعليم و تربيت در جمهورى اسلامى ايران، و على الخصوص اعضاى شوراى انقلاب فرهنگى بايد بيش و پيش از ديگران، آن را بشنوند و جدّى بگيرند.

مفهوم‌شناسى «سبك زندگى»

سبك زندگى، عبارت است از مجموعه رفتارهاى اختيارى انسان با خود، ديگران و مجموعه هستى كه برخاسته از شناخت‌ها، باورها، ارزش‌ها و گرايش‌هاى اوست و در هم تنيدگى آنها به صورت يك نظام منسجم، شيوه و هنجار زندگى فرد يا جامعه را نشان مى‌دهد.

به سخن ديگر، انسان براى ساختن زندگى خود، افزون بر غريزه و الهام فطرى، از خواسته‌ها، خردورزى‌ها، تجربه‌ها و تنوّع‌طلبى‌هاى خود، هم‌عصران، نياكان و پيشينيان نيز بهره مى‌برد و آنها را در ساختن زندگى و هويت‌بخشى به آن، دخالت مى‌دهد و اين، دليل دگرگونى شكل زندگى در هر عصر و تفاوت هر اجتماع با اجتماع ديگر است. انسان بر اساس باورها، ارزش‌ها و طرز تلقّى‌اش از هستى و زندگى، به كنش و واكنش دست مى‌زند و رفتارهايى بر مى‌گزيند و حالت‌هايى را مى‌پذيرد كه خود مى‌خواهد و دوست دارد و با سليقه و معيارهايش، همخوانى دارند.

بنا بر اين، سبك زندگى، مولودِ عوامل و عناصرى است كه كم و بيش با هم ارتباط دارند و يك شاكله كلّىِ فرهنگى و اجتماعى را پديد مى‌آورند، و همين نظام‌مندى و پيوستگى است كه موجب تمايز فرهنگى در جوامع مختلف مى‌گردد.

  • نام منبع :
    گزیده سیره پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، عبدالهادي مسعودي (مترجم)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20441
صفحه از 868
پرینت  ارسال به