انکارند و ایمان نیاورده‏اند، سخن از شکی به میان می‏آورند که نشانه تذبذب و سرگردانی بین ایمان و کفر است. تفسیر من وحی القرآن در این باره پاسخ می‏دهد که مراد از کفر در این آیات عدم ایمان است، نه ایمان به عدم؛ یعنی آنان به جهت آنکه به مضمون رسالت انبیا شک معرفت‏شناختی داشته‏اند، به آنان ایمان نیاورده‏اند.^۱ ابن‏عاشور به همین برداشت اشاره کرده که بر اساس آن شک در صحت چیزی است که انبیا کافران را به آن دعوت می‏کردند.^۲ چنین برداشت‏هایی به دلیل وجود این حقیقت صورت گرفته که مفسران تصور دیگری جز معنای معرفت‏شناختی از شک نداشته‏اند؛ اما قرائن بسیاری دلالت دارند که شک در این آیات به معنای دو احتمال مساوی نیست، از این رو معنای معرفت‏شناختی مراد نخواهد بود. یکی ازاین قرینه‏ها عبارت (جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ) است که در این آیه و برخی آیات دیگر در طلیعه آیات شک قرار گرفته است. این قرینه نشان می‏دهد کافران در حالی سخن از شک به میان می‏آوردند که پیامبران دلایل روشن معرفت‏شناختی در اختیار آنان قرار داده بودند. با توجه به عبارت پیش از شک در همین آیه، یعنی (وَ قالُوا إِنَّا كَفَرْنا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ)، مشخص می‏شود که آنان هیچ تردیدی در حوزه معرفت‏شناختی نداشته‏اند و با دلایل روشن از حقیقت آگاه بوده‏اند، با این حال سخن از شک به میان می‏آوردند. با توجه به اینکه در برابر دلایل معرفت‏شناختیِ واضح، سخن از شک معرفت‏شناختی غیرموجه می‏نماید، روشن می‏شود که کافران معنای عدم تسلیم را اراده کرده‏ بوده‏اند. بدین ترتیب، بر اساس ملاک دوم معنای عدم ایمان یا عدم تسلیم در معنای پیش‏نمونه لحاظ خواهد شد.

استعمال قرآنی شک، معنای عدم تسلیم دست‏کم در هشت مورد دیده می‏شود؛ نمونه را می‏توان در آیات زیر مشاهده کرد:

(وَ ما كانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ سُلْطانٍ إلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْها في‏ شَكٍ‏ وَ رَبُّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ حَفيظٌ؛^۱

او سلطه بر آنان نداشت، جز براى اينكه مؤمنان به آخرت را از آنها كه در شک هستند بازشناسيم؛ و پروردگار تو نگاهبان همه چيز است).

در این آیه شک در مقابل ایمان به آخرت نما شده که معنای نبود ایمان را نشان می‏دهد. استفاده از واژه ایمان در مقابل شک به روشنی نشان می‏دهد که شک از معنایی متناقض با ایمان و تسلیم برخوردار است. آیه دیگر در معنای بی‏ایمانی در مفهوم شک آیه نهم سوره ابراهیم است:

(أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَؤُا ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ قَوْمِ نُوحٍ وَ عَادٍ وَ ثَمُودَ وَ ٱلَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا ٱللَّهُ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَرَدُّوا أَيْدِيَهُمْ فِى أَفْوَاهِهِمْ وَ قَالُوا إِنَّا كَفَرْنَا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ وَ إِنَّا لَفِى شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُونَنَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ؛^۲

آيا خبر كسانى كه پيش از شما بودند، به شما نرسيد؟ «قوم نوح» و «عاد» و «ثمود» و کسانی كه پس از ايشان بودند؛ همان‏ها كه جز خداوند از آنان آگاه نيست؛ پيامبرانشان دلايل روشنی براى آنان آوردند، ولى آنها دست بر دهان گرفتند و گفتند: «ما به آنچه شما به آن فرستاده شده‏ايد، كافريم و به آنچه ما را به سوى آن مى‏خوانيد، شک و ترديد داريم).

همان‏گونه که برخی از تفاسیر تأکید کرده‏اند،^۳ این سؤال درباره فراز (وَ إِنَّا لَفي‏ شَكٍ‏ مِمَّا تَدْعُونَنا إِلَيْهِ مُريبٍ) وجود دارد که چگونه کافرانی که ملتزم به کفر و