يک. ابو شِبْل علقمة بن قيس نَخَعي کوفي (م پس از ۶۰ ق) ^۱

علقمه، وابسته به تيره نَخَع، شاخه‌اي از مَذْحِج از قبيله بزرگ هَمْدان است؛ قبيله‌اي که در ميان ديگر قبايل عرب، به علم و دانش و جهاد شهرت دارد. برادران وي (حارث، أبي و يزيد)، برادر‌زادگانش (اسود ‌بن يزيد و عبد الرحمان بن يزيد)، خواهرزاده‌اش (ابراهيم بن يزيد نخعي)، کميل بن زياد نخعي و مالک اشتر نخعي، همه از محدّثان و بزرگان اين قبيله‌اند. علقمه، در فقه و حديث، از شاگردان و ياران نزديک عبد الله بن مسعود و يکي از شش شاگرد وي بود که به مردم، قرآن و سنّت مي‌آموختند. سلسله روايي ابراهيم، از علقمه، از ابن مسعود، طريق بسياري از روايات فقهي اهل سنّت در کوفه است که ارتباط وي را با فقه ابن مسعود نشان مي‌دهد. ^۲
علقمه، از راويان طبقه دوم و سرآمد تابعيان است و اغلب رجاليان اهل سنّت، وي را به عظمت و وثاقتْ ياد کرده‌اند، به طوري‌که روايت او را از ابن مسعود، صحيح‌ترين اسناد به شمار آورده‌اند. ^۳ وي فقيهي پرهيزکار، قاري قرآن، زاهد و پارسا بود و به عنوان راهب کوفه شناخته مي‌شد. از شرکت در مجالس عمومي گريزان بود و وقتي به او گفته شد که چرا در ميان مردم حاضر نمي‌شوي تا از علم و حديث تو بهره بگيرند، گفت: نمي‌خواهم با انگشتْ نشانم دهند و بگويند که اين، علقمه است.
دانشمندان رجالي شيعه نيز وي را توثيق کرده‌اند. کشّي در رجال خود، او را از افراد قابل اعتماد و موثّق نزد امام علي عليه السلام معرّفي کرده است. ^۴ ابن داوود ^۵ و علّامه حلّي ^۶ نيز وي را در قسم اوّل کتاب‌هايشان و در شمار معتمدان آورده‌اند. آية الله خويي نيز وي را موثّق دانسته است. ^۷
علقمه، همانند ديگر افراد قبيله‌اش، شجاع و مبارز بود و گاهي به رفتار نادرست حاکمان و واليانْ اعتراض مي‌کرد. در جنگ صفّين و نهروان، همراه علي عليه السلام بود. در جنگ صفّين، يک پاي خود را از دست داد، و بعدها مي‌گفت: هيچ‌گاه آرزو نداشته‌ام که پايم سالم باشد؛ چرا که اميدوارم در محضر پروردگار، به وسيله آن پا، رستگار شوم. ^۸ به هر حال، علقمه نيز از راويان اهل سنّت و دوستدار علي عليه السلام به شمار مي‌رود؛ امري که در کوفه رايج بود.