قرائت حفص از عاصم
حفص بن سليمان بن مغيرة بن ابي داوود اسدي کوفي (۹۰ ـ ۱۸۰ ق)، داناترين اصحاب عاصم به قرائت وي بوده است و قرائت مشهوري که اکنون در بيشتر ممالک اسلامي رايج است، منسوب به اوست. بنا بر اين، قرائت حفص از عاصم، بهترين قرائت قرآن است که حفص از استاد خود، عاصم، و عاصم از استاد خود، ابو عبد الرحمان سُلّمى، و وي از امير المؤمنين علي عليه السلام و ايشان از پيامبر صلي الله عليه و آله اخذ کرده است و اين، سندي است که تماماً از طريق بزرگان قرائت در کوفه، به ما رسيده است. احمد بن حنبل، قرائت عاصم را بر ديگر قرائاتْ ترجيح مي‌داد؛ زيرا مردم کوفه، اين قرائت را برگزيده بودند. ۱
چهار. ابو عُماره حمزة بن حبيب زَيات کوفي (م ۱۵۶ ق)
وي از مردم کوفه و از قرّاء سبعه است. ابن نديم، در وجه ملقّب شدن حمزه به «زيات» مى نويسد: «وى با آوردن روغن از کوفه به حلوان و آوردن پنير و گردو از حلوان به کوفه، امرار معاش مي‌کرد». ۲ حمزه، بعد از عاصم، پيشواي مردم در قرائت، و حافظ حديث و آشنا
به فقه، و از موالي بوده ۳ و احمد بن حنبل و يحيى بن معين، او را توثيق کرده‌اند. ۴
برخي از شيعيان، حمزه را از خود مي‌دانند و بر اين باورند که وي اوّلين نگارنده علم «متشابه القرآن» است. ۵ شيعه خواندن حمزه مي‌تواند به ذکر نام وي در اصحاب امام صادق عليه السلام توسط شيخ طوسي برگردد؛ ۶ ولي اين امر براي اثبات تشيع وي کافي نيست، همان طور که روايت قابل توجّهي نيز از وي در کتب شيعي ذکر نشده است و برخي از رجاليان نيز به اين امر، تصريح کرده‌اند. ۷
1. تهذيب التهذيب، ج۵، ص۳۵.
2. الفهرست، ابن نديم، ص۳۲.
3. همان‌جا؛ رجال الطوسي، ش۲۳۴۷.
4. الجرح والتعديل، ج۳، ص۲۰۹ .
5. الکنى والألقاب، ج۲، ص۳۰۳.
6. رجال الطوسي، ش۲۳۴۷.
7. طرائف المقال، ج۱، ص۴۴۷، ش۳۸۱۱.
