۲. عبد الله بن مسعود بن غافل هُذَلي (م ۳۲ يا ۳۳ ق)
از اصحاب مشهور پيامبر صلي الله عليه و آله و در اصل، از بني هذيل بود؛ امّا او را بيشتر به نام مادرش «اُمّ عبد» ميشناسند. به گفته خود ابن مسعود، وي ششمين فردي بود که به پيامبر اسلام ايمان آورد ۱ و اوّلين کسي بود که قرآن را آشکارا و با صداي بلند در مقابل مشرکان مکّه تلاوت
کرد و آزار بسيار ديد. ۲ وي پس از هجرت به مدينه، از نزديکترين ياران پيامبر صلي الله عليه و آله بود و رابطه مستمر و نزديکي با ايشان داشت. وي همواره عهدهدار بستر پيامبر خدا صلي الله عليه و آله، مسواک، نعلين، و آب مورد نياز ايشان در سفرها بود. هنگام غسل، پيامبر صلي الله عليه و آله را ميپوشانْد، از خواب بيدارشان ميکرد و کفشهاي ايشان را در پايشان ميکرد و همواره همراه و نگاهبان جان پيامبر صلي الله عليه و آله بود. ۳
ابن مسعود، قرآن را به زيبايي تلاوت ميکرد و پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله به شنيدن آيات از زبان وي علاقهمند بود و ميفرمود:
هر که ميخواهد قرآن را به همان طراوتي که نازل شده بخواند، آن را مانند ابن اُمّ عبد، تلاوت کند. ۴
وي قاري قرآن، فقيه در دين و عالم به سنّت بود و اصحاب خود را به اداي صحيح آيات فرا ميخواند و در نقل روايتْ سختگير بود و شاگردانش را از سستي در ضبط الفاظ حديثْ منع ميکرد. ۵
عبد الله مردي خوشخلق، خوشمجلس، پرهيزگار، و آموزگاري مهربان بود. ۶ بهتر از همه، لباس سپيد ميپوشيد و بوي خوش بسيار استفاده ميکرد. ۷ کوتاه قد، لاغر و گندمگون بود ۸ و ساقهاي پاي او به قدري باريک بود که باعث تمسخر ميشد و به علّت ضعف جسماني، کمتر روزه ميگرفت و نماز را ترجيح ميداد. ۹ گيسواني بلند داشت، به گونهاي که در نماز، آنها را پشت گوشهاي خود قرار ميداد. ۱۰
1. ا?صابة، ج۴، ص۱۹۹؛ سير أعلام النبلاء، ج۱، ص۴۶۴.
2. اُسد الغابة، ج۳، ص۲۵۶ـ ۲۵۷ .
3. همان، ص۲۵۷.
4. التاريخ الکبير، ج۱، ص۳۶۰و ج۶، ص۳۰۸؛ تهذيب الکمال، ج۲۲، ص۶۰۲؛ تذکرة الحفّاظ، ج۱، ص۱۴.
5. سير أعلام النبلاء، ج۱، ص۱۳ـ ۱۴؛ الطبقات الکبري، ج۳، ص۱۵۹.
6. الطبقات الکبري، ج۶، ص ۱۵۶.
7. همان، ص ۱۵۷.
8. سير أعلام النبلاء، ج ۱، ص ۴۶۷ .
9. الطبقات الکبري، ج۶، ص ۱۵۵.
10. همان، ص ۱۵۸.