273
مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)

بيست و دو. کتاب ابو ايوب ابراهيم بن عثمان (يا عيسى) خزّاز کوفى (زنده در ميانه قرن دوم)

اين کتاب، در فلاح السائل و سعد السعود آمده است. برخى (از جمله آقا بزرگ تهراني) اين تأليف را اصل دانسته‌اند. مورد سعد السعود، تفسير آيه ۳۲ فاطر است و مورد فلاح السائل، مشتمل بر قرائتي از آيه ۲۳۸ سوره بقره است که ضمن آن کلمه «وصلوة العصر»، بعد از «والصلوة الوسطى» افزوده شده است. ۱

بيست و سه. کتاب سليمان بن صالح جصاص کوفى (زنده در ميانه قرن دوم)

اين کتاب، در فرج المهموم آمده است. آـآکابن طاووس از نسخه‌اى که براى هارون بن موسى تَلّعُکبرى خوانده شده بود، استفاده کرده است. مورد نقل شده، مشتمل بر تفسير آيه ۷۵ سوره انعام است. ۲

بيست و چهار. کتاب عمر بن اُذَينه کوفى (زنده در ميانه قرن دوم)

اين کتاب، در فلاح السائل نقل شده است. برخى بر اين باورند که عمر، نام پدرش بوده و نام خودش محمّد (يا احمد) بوده است. گفته شده است که او از دست مهدى عبّاسى، به يمن گريخت و در آن جا درگذشت. در مورد نقل شده، «الصلاة الوسطى» به نماز ظهر تفسير شده است. ۳ در طريقي که ابو غالب زراري اين کتاب را دريافت کرده، ابن ابي عمير، آن را از مؤلّف نقل کرده است. ۴

بيست و پنج. کتاب «المسائل» حسن بن علي بن يقطين ۵

ابن طاووس در غياث سلطان الورى، از کتابي با نام المسائل، از على بن يقطينْ روايت کرده است. اين تأليف، مشتمل بر سؤالات على بن يقطين از امام کاظم عليه السلام بوده است. ۶ به نظر مي‌رسد در نسخه ابن طاووس، کلمه حسن، از ابتداي نام راوي افتاده باشد.

1. همان، ص ۳۵۹.

2. همان، ص۳۶۰.

3. همان، ص ۳۶۵.

4. رسالة في آل أعين، ص۵۲.

5. همان، ص۴۵، ش۹۱.

6. کتاب‌خانه ابن طاووس، ص ۴۱۰.


مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
272

هجده. اصل هشام بن سالم جواليقى (زنده در ميانه قرن دوم)

اين اصل، در غياث سلطان الورى و اقبال نقل شده است. ابن طاووس از نسخه مورخّه ۳۷۳ بهره برده است. مورد نقل شده، روايتى از هشام است که مستقيماً از امام صادق عليه السلام نقل مى‌کند. ۱

نوزده. اصل حسين بن سيف بن عميره (زنده در ميانه قرن دوم)

اين اصل، در فلاح السائل، نقل شده است. مورد نقل شده، روايتى به نقل از امام صادق عليه السلام است. ۲

بيست. اصل مسعدة بن زياد ربعي کوفي (زنده در ميانه قرن دوم)

اين اصل، در فلاح السائل و مهج الدعوات، نقل شده است. موارد نقل شده، روايتى است از امام باقر عليه السلام در اهميت دعا که در هر دو کتاب آمده است. ابن طاووس از اين تأليف، با عنوان «کتاب» ياد مى‌کند، با افزودن اين نکته که اين، يکى از اصول شيعه است. احتمالاً اين اشاره، به کتاب في الحلال والحرام مسعده است که در رجال النجاشي (ص ۴۱۵، ش ۱۱۰۹) به وى نسبت داده شده است. ۳

بيست و يک. اصل اخو مغلس محمّد بن يحيى بن سلمان خثعمي (زنده در اواسط قرن دوم)

اين اصل، در فرج المهموم نقل شده است. تنها ابن طاووس، به اصل او اشاره کرده است. احتمال دارد که اين تأليف، همان کتابي باشد که در مصادر ديگر آمده است. مورد نقل شده، روايتى است از امام صادق عليه السلام که موارد استفاده جايز از علم نجوم را شرح مى‌دهد. ۴

1. کتاب‌خانه ابن طاووس، ص۲۰۴.

2. همان، ص ۲۰۵.

3. همان جا.

4. همان، ص ۲۰۶.

  • نام منبع :
    مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3543
صفحه از 352
پرینت  ارسال به