دوازده. کتاب «الشيعة من اصحاب الحديث» ابن عقده
اِتان کُلبرگ، احتمال داده که کتاب مشايخ الشيعة يا کتاب تسمية المشايخ ـ که ابن طاووس در جمال الاُسبوع و فتح الأبواب از آن نقل کرده است ـ ، همين کتاب باشد. مورد نقل شده در جمال الاُسبوع، مشتمل بر دعايى است براى پيامبر عليه السلام که عبد الله بن جعفر الصادق عليه السلام به محمّد بن اشعث، تعليم داده است. مورد نقل شده در فتح الأبواب، از بابى درباره ادريس ـ که متعلق به جزء ششم بوده ـ اخذ شده است. ۱
سيزده. «فضائل على عليه السلام» ابن سمّاک عثمان بن احمد دقاق (م ۳۴۴ ق)
ابن طاووس در طرائف و اليقين، از اين کتاب نقل کرده است. عنوان تأليف در اليقين، «فضائل امير المؤمنين» آمده است. اطّلاعى درباره اين که کتاب، باقى مانده يا نه، در دست نيست. ابن طاووس، از نسخه مورخّه ذى حجّه ۳۴۰ ق، استفاده کرده که داراى مطالبى (و شايد حواشى) با خطّ مؤلّف بوده است. در طرائف، اشارهاى (توسط برهان ابن شهر آشوب) به کتابي از عثمان بن احمد شده است که احتمالاً فضائل على باشد. ۲
چهارده. اصل عبيد الله بن على بن ابى شعبه حلبي ۳ (م قبل از ۱۴۸ ق)
تصريح کننده: سيد بن طاووس (م ۶۶۴ ق) ۴
اين کتاب، از منابع معتبر و شناختهشده شيعه در سدههاي متقدّم بوده است. ۵ از اين اثر، به عنوان کتاب (در الإقبال) و کتابِ اصل (در المضايقة) يا اصل (در بحار الأنوار، ج ۸۸،
ص ۲۹۹، مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۱۴۸ و هر دو از المضايقة) ياد شده است. ۶
1. همان، ص ۴۱۷.
2. همان، ص ۲۵۰.
3. راوي، کوفي است و تنها به خاطر تجارت خانوادگي با حلب به اين لقب شهرت يافته است (رجال النجاشي، ص۲۳۰، ش۶۱۲).
4. از اين نمونه تا نمونه چهل و هشتم، کتابها يا اصلهاي موجود در کتابخانه ابن طاووساند.
5. کتاب من لا يحضره الفقيه، ج۱، ص۳؛ رسائل المرتضي، ج۲، ص۳۳۱.
6. کتابخانه ابن طاووس، ص ۲۰۷.