249
مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)

سه. کتاب‌هاي در موضوع امامت و ولايت

اين اصل، به دليل اهميت و پاسخ به سؤالات مخالفان، داراي نوشته‌هاي زيادي است. علي بن اسماعيل تمّار، علي بن حسن طاطري، محمّد بن عيسي بن عبيد و هشام بن حکم، کتبي با عنوان الإمامة داشته‌اند. ابي ابي عمير، کتابي با عنوان الاحتجاج في الإمامة داشت. هشام بن حکم ـ که متخصّص اين مبحث بود ـ کتاب‌هاي ديگري در امامت نوشته که عبارت‌اند از: اختلاف الناس في الإمامة، التدبير في الإمامة ( که علي بن منصور، شاگرد هشام، آن را گرد آورده بود)، في إمامة المفضول، المجالس في الإمامة، الوصية و الردّ علي منکريها.
علي بن حسن طاطري و ابن عقده نيز در مورد ولايت، نوشته‌هايي داشته‌اند. همچنين ابراهيم ثقفي، احمد بن حسين بن عمر بن يزيد صيقل، ۱ عبد الله بن مُسْکان، علي بن رئاب، محمّد بن حسين زَيات و حکم بن هشام بن حکم، درباره امامت کتاب نوشته‌اند. علي بن حسن بن فضّال نيز کتابي به نام الأصفياء داشته است. در مجموع، کتب مربوط به امامت و ولايت در کوفه، به نوزده مورد مي‌رسد.

چهار. کتاب‌هاي درباره معاد

در باره موضوع معاد، کتابي با اين لفظ ديده نمي‌شود؛ بلکه کتاب‌هايي که مورد بهشت و جهنّم است، يا مواردي که با معاد ارتباط دارند، مجموعاً به هفت مورد مي‌رسد. راوياني چون: علي بن ابي صالح، علي بن حسن بن علي بن فضّال، حنّان بن سرير صيرفي، محمّد بن عبّاس بن عيسي و سعيد بن جناح، کتبي با عنوان الجنة و النّار داشته‌اند. ابراهيم ثقاني، کتاب الحوض و الشّفاعة را نگاشته است. هشام بن حکم نيز کتابي با عنوان ثمانية أبواب داشته است. اين اثر مي‌تواند همان متن طولاني در أمالي صدوق باشد که مشتمل بر وصف بهشت و ابواب آن است؛ گر چه در متن برجاي مانده، تنها وصف شش در از هشت در آن آمده است. ۲

1. راوي ثقه کوفي (رجال النجاشي، ش۲۰۰).

2. ميراث مکتوب شيعه، ص۳۲۰.


مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
248

دو. کتاب‌هاي در موضوع نبوّت

در موضوع نبوّت، حسن بن موسي خشّاب و علي بن حسن بن علي بن فضّال، ۱ کتاب الأنبياء را نوشته بودند. احمد بن يحيي اودي صوفي، کتاب دلائل النبي را نوشت که جعفر بن مالک فزاري، از او روايت مي‌کرد. ۲ علي بن حسن بن فضّال و وهب بن وهب ابو البَختري‌ـ ۳ که راوي کذّاب معرفي شده است ـ ، ‌کتاب صفات النبي نوشته بودند. و سرانجام متکلّم
شيعي، هشام بن سالم، کتاب المعراج را نوشته بود. ۴

1. الفهرست، طوسي، ش۳۹۱.

2. رجال النجاشي، ش۱۹۵.

3. همان، ش۱۱۵۵.

4. همان، ش۱۱۶۵.

  • نام منبع :
    مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3562
صفحه از 352
پرینت  ارسال به