243
مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)

۱. کتاب‌هاي فقهي

درباره فقه و فروع فقهي، کتب بسياري در زمان ائمّه عليهم السلام، بويژه در زمان امام صادق عليه السلام، در کوفه نوشته شد؛ امّا در علم اصول، کتابي به رشته تحرير در نيامد. البته برخي با توجّه به عنوان کتاب الألفاظ هشام بن حکم، پنداشته‌اند که اين کتاب، يکي از قديمي‌ترين کتاب‌ها در مبحث اصول فقه است؛ ۱ امّا دکتر سيد حسين مدرسي، نکته‌اي دارد که درست به نظر مي‌آيد. ايشان مي‌نويسد:
در فهرست طوسي، نام آن کتاب الألطاف آمده است که يک مفهوم معروف کلامي و عنوان مناسبي است براي کتابِ کسي که درگير مناظرات شديد کلامي با معتزله بوده است. بلکه حتّي اگر نام کتاب، همان الألفاظ باشد، اثر متکلّمي چون هشام در اين مسئله بايد به حسب قاعده مربوط، به شناخت ريشه‌هاي وجودشناسي الفاظ باشد، نه جنبه‌هاي لفظي آن. هيچ يک از مؤلّفان متقدّم شيعي در اصول فقه، کمترين اشاره‌اي به اين کتاب ندارند، چه رسد که از آن نقل کرده باشند. ۲
به هر حال، کتب فقهي مدوّن در کوفه، بر حسب ابواب فقهي، به دسته‌هايي تقسيم مي‌شوند. برخي از کتاب‌ها نوشته‌هايي جامع در فقه هستند که با عناوين « الجامع»، «الفرائض»، «کتاب في الحلال و الحرام» و مانند آن، مشخص مي‌شوند. تعداد کتب نوشته شده به دست راويان کوفي در اين موضوع، هفده عنوان است که به اين افراد منسوب است: حسن بن علي بن ابي حمزه، حسن بن محبوب، حميد بن زياد دهقان، محمّد بن مسلم، عبد الله بن سنان، عبد الله بن مسکان، عبد الله بن مغيره، احمد بن ابي نصر بَزَنطي، علي ‌بن ابي حمزه بَطائني، رفاعة بن موسي، صفوان بن يحيي، ابراهيم بن محمّد ثقفي، ظريف بن ناصح، عمرو بن عثمان ثقفي، محمّد بن ابي يونس (معروف به تسنيم)، محمّد بن عبيد کاتب و منذر بن محمّد بن منذر.
ديگر کتب فقهي بر مبناي ابواب معمول فقهي، عبارت‌اند از:

1. تأسيس الشيعة لعلوم الإسلامية، ص۳۱۰؛ دروس في علم الاُصول، ج۱، ص۵۱.

2. ميراث مکتوب شيعه، ص۳۲۵ـ ۳۲۶.


مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
242
  • نام منبع :
    مکتب حديثي شيعه در کوفه (تا پايان قرن سوّم هجري)
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3813
صفحه از 352
پرینت  ارسال به