۱۸. حسن بن محبوب سَرّاد کوفي، مولي بَجيله (۱۴۹ـ ۲۲۴ ق)

حسن بن محبوب بن وهب بَجَلى، معروف به سَرّاد (زره‌ساز) يا زرّاد و مکنّى به ابو على، از راويان و محدّثان نامى و فقهاى امامى کوفه و از مشايخ عظيم الشّأن و جليل القدري بوده که تمامي دانشمندان رجال، به وثاقت او شهادت داده‌اند. جدّش وهب، از مردم سِند (شهرى بين هند و کرمان و سيستان) ^۱ و در صدر اسلام، غلام خانه جرير بن عبد الله بَجَلى بود. جرير، ابتدا از اصحاب امير مؤمنان عليه السلام به شمار مي‌رفت؛ ولي پس از جنگ جمل، از خرگاه معاويه سر در آورد. در اين هنگام، وهب، نزد امير مؤمنان عليه السلام شرفياب شد و از ايشان خواست که او را از جرير بخرد. جرير، از فروش وهب، سر باز زد و ناگزير، وهب را آزاد کرد تا حقّ ولا بر او را از دست ندهد. ^۲
وهب سِندى، پس از آزاد شدن، به خدمت افتخارى امام على عليه السلام نائل شد؛ ولي نام او و فرزندانش در افراد قبيله بجليه ـ که جرير، بزرگ آن بود ـ ثبت شده است. روايت شده که محبوب، چندان در تربيت فرزند خود اهتمام داشت که با وى شرط کرده بود که در مقابل هر حديثى که از ثقه بزرگوار، على بن رئاب کوفى، گوش دهد و بنويسد، يک درهم پاداش خواهد گرفت. ^۳ ابن‌محبوب، مردى سبزه‌رو و متمايل به سياه بود. موهاى دو طرف پيشانى‌اش ريخته بود. ريش‌هاي کم‌پشت و لحيه‌اى تُنُک داشت و از لگنِ راستش مى‌لنگيد. ^۴

روايات و آثار

نام عثمان بن عيسي، ۷۴۳ بار در اسناد روايات آمده است. ^۱ عثمان بن عيسى، تأليفاتى از جمله: کتاب المياه، کتاب القضايا، کتاب الأحکام، کتاب الوصايا، و کتاب الصلاة دارد. ^۲ وي از جمعى از بزرگان، از جمله: ابو حمزه ثُمالى، على‌ بن مهزيار، على‌ بن سندى و سهل بن زياد آدمى، روايت کرده است.

۱۷. عبد الله بن مغيره خزّاز کوفي، مولي بني نوفل بن الحرث (زنده تا قبل از ۲۰۳ق)

وي راوي‌اي کوفى، مکنّى به ابو محمّد، و از اصحاب امام کاظم و امام رضا عليهما السلام بود که از فقهاى بزرگ، پارسا، پرهيزگار و از راويان بسيار موثّق به شمار مي‌رود. عبد ا? بن مُغَيره، ميان معاصران خود، از نظر ديانت و پرواپيشگى، کم‌نظير است. نجاشى مى‌گويد:
ثقة ثقة، لايعدل به أحد من جلالته و دينه و ورعه. ^۳

مذهب

وى نخست از واقفيه بود. سپس مستبصر شد و امامت امام رضا عليه السلام را پذيرفت. خود او داستان هدايت يافتنش را چنين بيان کرده است:
در مکّه از خداوند خواستم که به بهترين دين، هدايتم کند. سپس در خاطرم گذشت که نزد امام رضا عليه السلام بروم. بر در خانه ايشان رفتم و به خادم خانه گفتم: به مولايت بگو مردي از مردم عراق بر در خانه ايستاده است. همين موقع، صداي آن امام را شنيدم که فرمود: «عبد الله بن مُغَيرة، وارد شو! ». وقتي امام به من نظر کرد، فرمود: «خداوند، دعايت را اجابت کرد و به دين خود، هدايتت ساخت». گفتم: شهادت مي‌دهم شما حجّة الله و امين بر مردم هستيد. ^۴

روايات و آثار

نام عبد الله بن مُغَيره، ۵۲۱ بار در اسناد روايات نقل شده است. ^۵ گفته شده که او سى جلد
کتاب داشته که اسامى برخى از آنها: الوضوء، الصلاة، الزکاة، الفرائض و أصناف الکلام است. ^۶ بيش از چهل تن از راويان، مانند: على بن اَسباط، محمّد بن ابى عُمَير و اسماعيل بن مهران، از عبد الله بن مُغَيره، اخذ روايت کرده‌اند. ^۷