۱. سُلَيم بن قيس هِلالي (م ۹۵ ق)

از اصحاب امير مؤمنان عليه السلام در کوفه بود که از ترس حجّاج به ايران گريخت و در شهر نوبندگان فارس، پنهان شد ^۱ و در همان روزگارِ حجّاج، درگذشت. برخي بر اين باورند که چنين شخصي، هيچ گاه وجود خارجي نداشته و نام سُلَيم بن قيس، تنها، نام مستعاري بود که شيعيان کوفه از روي تقيه، براي کتاب شديد ‌اللّحني به کار بردند که در سال‌هاي ناآرام پاياني حکومت اُموي، عليه آن نظام و پايه‌هاي اعتقادي آن نشر کردند. ^۲ ابن غضائري از دانشمندان شيعه عصر خود، نقل کرده است که:
سُلَيم، ناشناخته بود و از وي در هيچ روايتي ياد نشده است؛ ولي من ذکر وي را در مواردي غير از اين کتاب و به سندي غير از روايت ابان بن ابي‌عياش از او ديده‌ام. ^۳
دو قرن و نيم پس از ابن غضائري، يکي از علماي شيعه معاصر ابن ابي الحديد، به وي گفته بود که اين نام، معادل خارجي ندارد و شخصي با اين مشخّصات، هرگز وجود نداشته است. ^۴ رجاليان و محدّثان اهل سنّت نيز نامي از سُلَيم به ميان نياورده‌اند. ^۵ با جستجوي انجام شده در کتاب‌هاي تاريخي، نام سُلَيم، تنها در دو موضع، يکي کتاب أخبار الدولة العبّاسية ^۶ ـکه مؤلّف آن مجهول است‌ ـ و ديگري کتاب التنبيه و الأشراف مسعودي ديده شد. ^۷