اهتمام امام باقر عليه السلام به فروع فقه

روايت‌هاي امام باقر عليه السلام دلالت دارد بر اين که ايشان به فروع فقه، بيشتر از اصول آن توجّه داشتند و مذهب باقري، تأثيري در پيدايش رأي و قياس ـ که برخي علماي عصر ايشان به کار مي‌گرفتند، ـ نداشت. لازم است به چند مورد از اين فروعات فقهي در کلام امام باقر عليه السلام اشاره کنيم.

۱. مسح بر خفّين (جوراب يا کفش) در وضو

مسح بر خفّين، از مباحث فقهي پذيرفته شده و جايز ميان عامه است و اختلاف تنها در انجام دادن آن در سفر و حضر است؛ يعني آيا در حضر نيز اين امر جايز است يا خير؟ ^۱ در حديث منقول از ابو ‌اسحاق سَبيعي (م ۱۲۸ يا ۱۲۹ق) آمده است که ميان شيعيان نيز اين امر رايج بود، تا اين که امام باقر عليه السلام آنها را از اين کار منع فرمود. ^۲ مسح نکردن بر خفّين، از اموري بوده که شيعيان حتّي در آن تقيه هم نمي‌کردند، با اين که تقيه جايز بود. ^۳
در فقه امروز شيعه، مسح کردن از روى جوراب و کفش باطل است؛ ولى اگر به دليل سرماى شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها، نتوان کفش يا جوراب را بيرون آورد، مسح کردن بر آنها اشکال ندارد. ^۴ برخي از فقها حکم اين امر را در اين حالت تيمّم دانسته، ولي اگر تقيه در بين باشد، مسح بر جوراب و کفش جايز، و تيمّم نيز لازم است. ^۵