۴. قانون ادامه خوب: ذهن انسان ادامه مطالب را مجسم می‏کند.

عواملی نیز وجود دارند که در ادراک دقیق‏تر مهم تلقی می‏شوند که چند مورد از آنها را که در زبان‏شناسی شناختی از اهمیت ویژه‏ای برخوردارند بیان می‏کنیم:

۱. تأثیر زمینه بر ادراک: ذهن مطالبی را که برجسته‏تر از زمینه باشند، زودتر درک می‏کند؛

۲. توجه کردن در ادراک: توجه و تمرکز بر یک مطلب ادراک دقیق‏تر آن را در پی دارد؛

۳. ادراک از کلی به جزئی: برای ادراک بهتر باید کل موضوع را فهمید سپس به جزئیات پرداخت؛

۴. تأثیر تجربه و معلومات قبلی بر ادراک: تجربه‏های قبلی و معلومات ما بر ادراک ما تأثیر می‏گذارند.^۱

این قوانین و عوامل کاربرد فراوانی در زبان‏شناسی شناختی داشته است. زبان و کلام یکی از رفتارهای آدمی به شمار می‏آید، بنابراین این قوانین نیز بر آنها حاکم است. ازاین‏رو زبان‏شناسان شناختی زبان را با این رویکرد مورد مطالعه قرار داده‏اند.

زبان‏شناسی شناختی

آثار بسیاری درباره معرفی اصول و قواعد زبان‏شناسی شناختی به نگارش درآمده‏اند؛ اما پیش از پرداختن به معرفی نظریات معناشناسی شناختی و به کار بستن آنها در کشف معانی و مفهوم‏سازی‏های الهی از آیات قرآن، لازم است تا میزان صحت کاربرد این روش در آیات قرآن بررسی شود. بنابراین این اصول و

یک مجموعه صوری، ساختارها و قواعد نحوی لحاظ می‏کند.^۱ از دیدگاه زبان‏شناسی شناختی، واژه شناختی همچنان‏که پردازش اطلاعات را دربردارد، نقشه تعیین‏کننده زبان را نیز تشکیل می‏دهد. در واقع وظیفه اصلی زبان‏شناسان شناختی بررسی روش‏های گوناگون پردازش اطلاعات مرتبط با واقع در ذهن از ورای گفتار یا نوشتار است.

نظریه گشتالت از نظریه های مهم روان‏شناسی است که تأثیر بسزایی بر زبان‏شناسی شناختی گذارده است. گشتالت یک لغت آلمانی به معنای شکل، طرح، ترکیب و هیئت است. مفهوم گشتالت به معنای این است که یک کل، ویژگی‏هایی دارد که اجزای تشکیل‏دهنده آن ندارند. در این مکتب یادگیری از راه شناخت عقلی حاصل می‏گردد نه شناخت حسی. پیروان این مکتب بینش را گرایشی به شمار می‏آورند که انسان نسبت به ارتباط اجزا و موقعیت‏ها نشان می‏دهد و بینش به صورت مفاهیم کلامی و غیر کلامی نمود می‏یابد. پیروان مکتب گشتالت معتقدند که ادراک بر اساس قواعد و قوانینی شکل می‏گیرد که تشکیل‏دهنده سازمان ذهنی انسان‏اند. مهم‏ترین قوانینی که از سوی مکتب گشتالت مطرح و مورد استفاده زبان‏شناسان شناختی قرار گرفت، عبارت‏اند از:

۱. قانون مشابهت: بر اساس این قانون مطالبی که مشابه هم هستند بهتر و راحت‏تر ادراک می‏گردند؛

۲. قانون مجاورت: بر اساس این قانون مطالب و پدیده‏هایی که کنار هم هستند بهتر ادراک می‏گردند؛

۳. قانون تکمیل و ترمیم: بر اساس این قانون، ذهن اشکال غیر کامل را کامل درک می‏کند؛