گردیده و رابطه آن با انزال نماسازی شده است. بنابراین در فرایند نزول «الله» از اهمیت ویژه‏ای در این آیه برخوردار است و تأکید بر آن است. به بیان دیگر آیه قصد دارد فاعلیت «الله» را برای مخاطب نماسازی کند. اگر صدر و ذیل آیه را نیز بدان بیفزاییم، این نماسازی جلوه بیشتری پیدا می‏کند: (وَإِذا قیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ الله قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَیهِ آباءَنا؛ زمانی که به کافران گفته می‏شود از آنچه الله نازل کرده است پیروی کنید، می‏گویند ما از آنچه پدرانمان را بر آن یافته‏ایم پیروی می‏کنیم).

همنشینی با عبارت «بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَیهِ آباءَنا» نشان از یک نماسازی دارد؛ به این‏معنا که قرآن در صدد بیان این نکته است که مشرکان، نیاکان خود را در برابر الله قرار می‏دادند. بنابراین تأکید قرآن در این آیه بر فاعلیت خداوند در انزال کتاب است و به این ‏معناست که تنها چیزی که الله نازل کرده، سزاوار پیروی است؛ مانند جایی که گفته می‏شود علی گلدان را شکست که فاعل ‏بودن علی اهمیت دارد.

در نمونه شماره ۲ از ساختار مجهول استفاده شده و به جای فاعل، مفعول، نما شده است؛ یعنی ساختار در پی بیان رابطه میان فعل و مفعول است و این ارتباط، نماسازی شده است؛ یعنی قرآن به دنبال آن است که در فرایند نزول، تغییرات بر اساس شیء نازل‏شده دیده شود و توجه گوینده در مرحله نخست بر خود آن شیء باشد و نه به نازل‏کننده آن. البته ارتباط کتاب به خداوند با تعبیر «من ربکم» بیان شده است، ولی ارتباط کتاب با خدا جزء بخش فرعی ساختار جمله است و در سایه نائب فاعل - کتاب - قرار می‏گیرد؛ بدین‏ معنا که آغاز و سرچشمه کتاب نیز از پروردگار است، درحالی‏که در نمونه اول ارتباط کتاب با خدا و فاعلیت خدا، اصل است و کتاب را تحت‏الشعاع قرار می‏دهد.

این مثال‏ها نشان می‏دهند که چگونه بیان‏های متفاوت، قصدهای متفاوتی را که در نظر گوینده بوده، به نمایش می‏گذارند. به همین دلیل زبان‏شناسان شناختی اصرار دارند که نحوه بیان متکلم، مفهوم‏سازی وی را از واقع بیان می‏کند و نه مستقیماً خود واقع را.^۱ ازاین‏رو نمابرداری ساختاری، تنها در پی یافتن واقع نیست، بلکه در پی آن است که از تحلیل نماسازی به قصد متکلم از نماسازی به‏کاررفته در انتقال معنا دست یابد.

بر اساس توضیحی که در نماسازی ساختاری دادیم، دو آیه زیر را می‏توان تحلیل کرد:

- (اتَّبِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَیکمْ مِنْ رَبِّکمْ).^۲

- (اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ الله).^۳

این دو نمونه در لزوم تبعیت از کتابی که بر انسان نازل شده، با هم مشترک‏اند و همین بخش در هر دو آیه مسیرپیما به حساب می‏آید؛ ولی زمانی که این دو آیه را به پاره‏جمله‏ها تجزیه کنیم، می‏توان مفهوم‏سازی متفاوتی در آنها یافت. براین‏اساس، بخش‏های زیر را می‏توان چنین تحلیل کرد:

۱. «ما أَنْزَلَ الله»

۲. «ما أُنْزِلَ إِلَیکمْ مِنْ رَبِّکمْ»

مفعول در این دو نمونه از نظر مفهوم‏سازی به‏کاررفته متفاوت است و در کشف مراد جدی خداوند، باید به این مفهوم‏سازی توجه کرد. در نمونه شماره ۱ از ساختار معلوم استفاده شده است. «الله» به عنوان فاعل و مسیرپیما نما