حل تعارض از طریق متن اشاره دارند. در رفع تعارض از طریق متن، معناشناسی می‏تواند تأثیر فراوانی داشته باشد؛ به این ترتیب که پس از اعمال قواعد معناشناسی در روایت مشخص می‏شود که آیا دو متن از قابلیت جمع برخوردارند و یا آنکه باید یکی طرح شود. همچنین این امکان وجود دارد که پس از اعمال قواعد معناشناختی به صدور یک روایت از معصوم و عدم صدور دیگری اطمینان حاصل کرد؛

راه دوم این است که پس از اعمال معناشناسی در روایات متعارض مشخص می‏شود که هر روایت چه نسبتی با جهان‏بینی و متن مؤسس دارد.

اقلیت از راه جعل و تحریف وارد می‏شود که بحث جعل و تحریف مربوط به ساحت پیش از معناشناسی است و باید پیش از اعمال قواعد معناشناسی مورد شناسایی واقع شوند.

اما زمانی که جهان‏بینی مخالف اکثریت را در اختیار داشته باشد، به منظور حل تعارض یکی از وظایف معناشناس مراجعه به جهان‏بینی است. به عبارت دیگر چنانچه جهان‏بینی یک جهان‏بینی سامان‏مند باشد باید الگوهایی برای رفع تعارض ارائه کند. دانشمندان حدیث شناس به این موضوع همواره توجه داشته‏اند و ابوابی از کتب معتبر شیعه نظیر کافی و وسائل الشیعه که به این موضوع اختصاص یافته‏اند، نشان از این حقیقت دارند و روایات حل تعارض نظیر روایت عمر بن حنظله به روشنی این الگوها را مشخص کرده‏اند.^۱

وجود روایات ارائه‏‏دهنده راهکارهای حل تعارض البته به این معنا نیست که معناشناسی درباره مسئله تعارض بی‏اثر خواهد بود. استعمال قواعد معناشناسی در روایات متعارض از دو طریق می‏تواند به حل تعارض روایات کمک کند:

راه اول این است که پس از اعمال معناشناسی در روایات متعارض می‏توان به طرح یا جمع روایات با دقت بیشتری اقدام کرد. بسیاری از راهکارهای حل تعارضِ روایات، راهکارهای طریقی یا سندی ارائه می‏دهند^۲ و برخی از آنها به