شیخ طوسی این روایت را در باب ماهیت استطاعت در حج آورده است. وی در این باب، روایاتی نقل می‏کند که در تفسیر این آیه، مراد از «استطاعت» را مسائلی از جمله راحله (مرکب و وسیله سفر) عنوان می‏کنند؛ امّا این روایت، راحله داشتن را به هیچ عنوان شرط استطاعت نمی‏داند. شیخ طوسی این خبر را منافی با روایات دیگر این باب ندانسته و در بیان وجه جمع آن با سایر روایات، به دو مطلب اشاره می‏کند:

ـ روایت حسین بن سعید، باید بر استحباب حمل گردد. بنا بر این وجه، انجام حج برای کسی که راحله ندارد، مستحب است و واجب نیست. در نتیجه این روایت با روایاتی که بر وجوب حج در شرایط تحقّق استطاعت تأکید دارند، منافات ندارد.

ـ با توجّه به این که مضمون روایت با مذهب گروهی از عامّه مطابقت دارد، ممکن است صدور آن از روی تقیّه باشد.^۱

البتّه شیخ حرّ عاملی در وسائل الشیعه، این جمع را خلاف ظاهر روایت و مخالف با احتیاط دانسته است و معتقد است چنانچه در مورد فردی، استطاعت تحقّق یابد و مستطیع بودن بر او صدق کند، بر اساس ظاهر این روایت، حج بر او واجب است، هر چند راحله نداشته باشد. چنین فردی چنانچه طاقت پیاده‏روی داشته باشد، واجب است تمام مسیر یا برخی از آن را با پای پیاده برود و فریضه حج را به جای آورد. از سوی دیگر، با توجّه به این که تحقّق استطاعت در مورد غالب افراد، متوقّف بر راحله است، می‏توان روایاتی که وجود مرکب و توشه را شرط استطاعت می‏دانند، مختص به بیان استطاعت در مورد چنین افرادی دانست.^۲ در هر صورت، بین روایت حسین بن سعید و سایر روایات این باب، تنافی وجود ندارد.

۳. عدم جواز خوردن از صیدی که کلب معلَّم از آن خورده است: حسين بن سعيد با سند خود از سَماعة بن مهران نقل می‏کند که گفت:

پدرم علیه السلام بِدان وسيله صدقه مى‏‏داد». گفتم: اگر قیمت آن برابر با نقره، به يک يا دو نفر بخشيده شود، چه طور است؟ فرمود: «توزیع نمودن آن را بیشتر می‏پسندم...».^۱

بر اساس این روایت، مکلّف می‏تواند زکات فطره خود را به جای پرداختن به یک نفر، بین جمعی از نیازمندان تقسیم نماید، در حالی که طبق سایر روایات و نظر مشهور فقهای شیعه، دست کم، زکات فطره‏ای که به یک فقیر اعطا می‏شود، زکات فطره یک رأس است. از این رو، ظاهر روایت حسین بن سعید، با سایر روایاتی که در این موضوع وارد شده‏اند، مخالف است. شیخ طوسی در توضیح این روایت و بیان وجه جمع بین آن و سایر روایات، به سه نکته اشاره می‏کند:

ـ این روایت به خاطر موافقت با فتوای عامّه، از باب تقیّه صادر شده است.

ـ این حدیث اشاره به کسی دارد که فطریّه چند نفر بر او واجب است. بهتر است چنین فردی، فطریّه را در میان جماعت نیازمندان توزیع کند، نه این که همه را به یک نفر بدهد. بنا بر این، مضمون خبر، جواز توزیع فطریّه یک نفر، در میان چند نفر نیست.

ـ سخن، ناظر به زمانی است که گروهی از نیازمندان جمع هستند و به مقدار هر یک از آنها، زکات فطره کاملِ یک فرد، در اختیار نیست. در این جا توزیع سهم یک نفر بین جمع افضل است.^۲

۲. تحقّق استطاعت، بدون داشتن راحله: حسین بن سعید با سند خود از ابو بصیر نقل می‏کند که:

از امام صادق علیه السلام در مورد آیه (وَلله عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبيلاً)^۳ پرسیدم. فرمود: «خارج شود و چنانچه مرکبی ندارد، پیاده برود». پرسیدم: توانایی بر پیاده‏روی ندارد. فرمود: «پیاده و سواره برود». گفتم: توان پیاده‏روی ندارد. فرمود: «قومی را به خدمت بگیرد و با آنها خارج شود».^۴