است، یک‏جا نام می‏برند و از همراهی او با حسین در سفر به اهواز یاد می‏کنند.^۱ با این همه، او از نظر شهرت به درجه حسین نمی‏رسد.

بدون تردید، برجسته‏ترین و سرشناس‏ترین فرد این خاندان، که در منابع رجالی و روایی فراوان از او یاد شده است، حسین بن سعید است. حیات علمی او در اثر مصاحبت با امام رضا، امام جواد و امام هادی علیهم السلام^۲ اهمیّت یافته است. وی جهت ترویج و صیانت از گنجینه سخنان اهل بیت علیهم السلام، علاوه‏ بر نقل احادیث، به گردآوری و تدوین آنها پرداخته و به این ترتیب خدمات شایانی را به میراث گران‏بهای مکتب تشیّع انجام داده است.

در هیچ ‏یک از کتاب‏های رجالی شیعه به تاریخ وفات حسین بن سعید اشاره‏ای نشده است. بر اساس روش طبقات‏نگاری آیة اللّٰه بروجردی، او از افراد طبقه هفتم شمرده می‏شود که وفاتشان در حدود سال‏های ۲۶۰ تا ۲۷۰ ق است.^۳ در برخی از منابع متأخّر، زمان وفات او حدود سال ۲۷۵ ق ذکر شده^۴ و حتّی گفته شده که حسين بن سعید اهوازی تا سال ‍۳۰۰ ق (۹۱۳ م)، در قید حیات بوده است.^۵ بنا بر قرائنی، وفات حسین بن سعید در هر یک از دو تاریخ اخیر، دور از ذهن است.

شیخ طوسی از او در شمار اصحاب امام رضا (م ۲۰۳ ق)، امام جواد (م ۲۲۰ ق) و امام هادی (م ۲۵۴ ق) علیهم السلام نام برده و او را از اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام (م ۲۶۰ ق) نخوانده است. یاد نشدن از او در شمار اصحاب امام عسکری علیه السلام، ممکن است به خاطر وفات او در این عصر یا روایت نکردن او از امام عسکری علیه السلام باشد. با فرض این که وی زمان امام عسکری علیه السلام را نیز درک کرده باشد، نهایتاً فرضیّه حیات تا سال ۲۷۵ ق را

شده است. او در رجال النجاشی حمّاد بن مهران،^۱ در الفهرست طوسی، حمّاد بن سعید بن مهران^۲ و در رجال الكشّى به نام حمّاد بن سعيد معرّفی شده است.^۳ در عین حال، هیچ گونه اطّلاعاتی در بارة شخصیت او وجود ندارد.

در میان راویان و محدّثان شیعه، نام برخی از منسوبان و نزدیکانِ حسین بن سعید به چشم می‏خورد که نشان می‏دهد خاندان او نسبت به ترویج حدیث اهتمام داشته‏اند. از جمله می‏توان از فرزندش احمد^۴ یاد کرد که از تمام استادان پدر، جز حمّاد بن عیسی، روایت کرده است. همچنین می‏توان از دو دایی او جعفر بن يحيى بن سعد احول^۵ و علی بن يحيی^۶ نام برد. در عین حال، مشهورترین فرد از خاندان او، برادرش ابو محمّد حسن بن سعيد اهوازی است که از او با عنوان فردی ثقه، در شمار اصحاب امام رضا و امام جواد علیهما السلام یاد شده است.^۷ وی که از اصحاب ائمّه علیهم السلام و مفاخر علمای عصر خویش بوده‏، در خدمت‏گزاری به مکتب اهل بیت و نشر احادیث ایشان بسیار کوشیده است. برخی کتاب‏های رجالی از وی و برادرش حسین، بویژه زمانی که سخن از تألیفات حسین