همچنین از افرادی چون: مقاتل بن سلیمان، شعبی، زرارة، سماعة، ابو جارود، عبایة بن ربعی، ابو رافع، حذیفه یمانی، عبد اللّٰهبن حسن، شریک، عبد اللّٰهبن سنان، عطیّة بن ابی سعید، قاسم بن جندب، ابو ایّوب انصاری و ابو ذر غفاری، روایاتی در تفسیر حسین بن سعید نقل شده‏اند. شمار روایات حسین بن سعید از افرادی چون ابن عبّاس، مقاتل بن سلیمان، شعبی و برخی دیگر از صحابه، چندان چشمگیر نیست که نشان دهنده توجّه او به منابع اهل سنّت باشد. همچنین منبع بازیابی بیشتر این روایات، تفسیر فرات الکوفی است که سندهای حسین بن سعید در آن، با اسناد او در سایر کتاب‏ها متفاوت اند.^۱

همان گونه که پیش از این در فصل دوم اشاره شد، به دلیل تنگناهایی که در بازیابی کتاب التفسیر پیش رو داریم، ممکن است برخی از روایات مجموعه حاضر، به جهت مناسبت محتوایی و مضمونی با عناوین سایر کتاب‏های حسین بن سعید، مربوط به سایر کتاب‏های او باشند. همچنین امکان دارد برخی روایات کتاب التفسیر، در منابع موجود، نقل نشده باشند. در هر صورت، شمار قابل توجّه روایات تفسیری و گونه‏های مختلف آن در این مجموعه، ما را به این نکته ره‏نمون می‏سازند که مجموعه تفسیری او به شیوه جامع‏نگاری، گردآوری و تنظیم شده است. با توجّه به ساختار کتاب الزهد - که از آثار بر جای مانده از کتب ثلاثین حسین بن سعید اهوازی است -، او و برادرش از مهارت تنظیم و باب‏بندی احادیث، به خوبی آگاه بوده‏اند. از این رو محتمل است روایات مربوط به هر آیه را در ذیل آن آورده باشند و یا روایات مربوط به هر سوره را ذیل عنوان سوره به ترتیب ذکر نموده باشند.

حسین بن سعید و برادرش، از پیش‏گامان تفسیرنگاری به شمار می‏آیند^۲ و در نگارش

این‏گونه روایات است؛ امّا اگر اضمار در حدیثی به سبب اقتصار اتّفاق افتاده و عطف بر احادیث پیش از خود باشد، یا این که این اضمار از جانب روایان جلیل القدری باشد که جز از معصومان روایاتشان را اخذ نمی‏کنند، عیب و خدشه‏ای بر حدیث وارد نمی‏شود.

سبب اضمار، گاه تقیّه و گاه تقطیع اخبار اصول اوّلیه در کتاب‏های بعدی است.^۱ صاحب منتقی الجمان بر این باور است که بسیاری از راویان حدیث و مصنّفان کتب حدیثی، احادیث را به صورت شفاهی از ائمّه علیهم السلام روایت می‏کردند و سپس آنها را به یک‏باره در کتاب‏های خویش می‏آوردند. برای این کار، گاهی نام امام علیه السلام را در آغاز کلام آورده و به سبب رعایت بلاغت در سایر موارد به ضمیر اکتفا می‏کردند. اين اخبار، زمانى كه به كتاب‏هاى دیگر انتقال یافتند، دچار اضمار شدند.^۲ در اثر حاضر، بجز پنج مورد، اضمار روایات مضمر، بر طرف گردیده و در پانوشت تذکر داده شده است.

۳۸ روایت دیگر، از زبان صحابه و کسانی که شاهد داستان‏ها و وقایع زمان پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل بیت علیهم السلام بوده‏اند، نقل شده است. این روایات که در اصطلاح علم درایه، موقوف^۳ نامیده می‏شوند، دو دسته ‏اند: شماری از نظر حجّیت، در حکم حدیث مرفوع^۴ هستند؛ زیرا هر چند در آنها هیچ سخنی از پیامبر صلی الله علیه و اله و ائمّه علیهم السلام نقل نشده است، امّا در واقع، به گزارش رفتار و کردار معصوم علیه السلام متکّی اند. شمار دیگری از این روایات، به اقوال اصحاب ائمّه علیهم السلام در توضیح برخی آیات اختصاص دارند و بیانگر اجتهاد ایشان در باره آیات هستند. در هر صورت، سلسله سند در این روایات به معصوم علیه السلام منتهی نمی‏شود.

در تفسیر حسین بن سعید، سند روایات موقوف - که به اقوال اصحاب ائمّه علیهم السلام و بیان نظرات تفسیری ایشان مربوط است - غالباً به ابن عبّاس و زید بن علی ختم می‏شود.