قوی (داعٍ قوی)^۱ داشتند تا عامدانه (علی سبیل التعمد) معنای اجتماع غدیر خم را تحریف و تکذیب کنند؛ دوم، گروه بزرگ‌تری از مسلمانان که گمراه و معتقد شدند وقایع غدیر خم که شاهد آن بودند، معنایی را که آن‌ها در وهله نخست (و به درستی) به آن نسبت داده بودند، ندارد؛ و در آخر، طرفداران علی [علیه السلام].^۲ در نتیجه موضع‌گیری‌های دو گروه نخست، سرانجام بر روایات انتصاب علی [علیه السلام] سرپوش گذاشته شد؛ و از آن‌جا که سرانجام بعدها اهل سنت دیدگاه‌های این دو گروه را اتخاذ کردند، سنی‌های نسل‌های بعد، دیگر از اهمیت واقعی غدیر خم و وقایع مرتبط با آن آگاه نبودند.^۳

سید مرتضی اصرار دارد که کتمان باید انگیزه‌‌هایی داشته باشد (دواعٍ إلی الکتمان و صوارف عن الإظهار). در مورد شیعیان، انگیزه کتمان احادیث نصّ، ترسی بود که به خاطر آزار و اذیت‌شان از جانب حاکمان/ صاحبان قدرت، ایجاد شده بود. در مورد آن‌ها ضرورت حفاظت از خویش با ترغیب به زنده نگاه داشتن این احادیث ترکیب شده بود. راه حل آن بود که این احادیث را تنها با مخفی‌ترین روش و فقط در میان خودشان نقل کنند. با این حال، مرتضی در ادامه با تکیه بر رفتار مردم (عادات)، می‌گوید هر گاه گروه‌های بزرگ از روی ترس، کتمان کنند،

سرپوش گذاشته شده، و حادثه به فراموشی سپرده می‌شود. این همان روندی است که در مورد انتصاب علی [علیه السلام] رخ داد؛ تنها یک گروه (یعنی طرفداران علی [علیه السلام]) بودند که شیطان بر آنان تسلطی نداشت، و به حقیقت پایبند بودند. خزّاز بر تفاوت میان سرپوش گذاشتن به این صورت و دروغ (کذِب) تأکید می‌کند: دروغ، دانسته و عامدانه بیان می‌شود، در حالی که سرپوش گذاشتن زمانی است که مردم به این فکر سوق داده می‌شوند که عقاید دروغینی که تا کنون داشته‌‌اند، در واقع درست هستند.^۱

شریف مرتضی نظریه نسبتاً متفاوتی دارد. استدلال وی این است که سرپوش گذاشتن می‌تواند ناشی از طرح باورهای دروغین (شُبَه) باشد. وانگهی به باور مرتضی ممکن است برخی شاهدان یک ماجرا تبانی کرده و بر آن سرپوش بگذارند. چنین تبانی‌‌ای (تواطؤ) تنها در یک گروه کوچک می‌تواند رخ دهد. بر رویدادهای دارای شاهدان بسیار نمی‌توان سرپوش گذارد، همان‌‌گونه که افرادی که دور از هم زندگی کرده و اهداف متفاوت و نگرش‌های متضادی دارند، هرگز نمی‌توانند برای شیوع یک دروغ واحد هم‌دست شوند.^۲

در مناسبت‌هایی که پیامبر [صلی الله علیه و اله] علی [علیه السلام] را در حضور تنها تعداد اندکی از صحابه جانشین خویش اعلام می‌کرد و همه آن‌ها با علی [علیه السلام] مخالف بودند، می‌شد بر سخنان پیامبر [صلی الله علیه و اله]، با عدم نقل آنها، سرپوش گذاشت؛ اما شرایط سخنانی که در اجتماعات بزرگ بیان می‌شد چنین نبود.^۳ سید مرتضی در مورد انتصاب علی [علیه السلام] صحابه را به سه گروه تفکیک می‌کند: اول، تعداد نسبتاً اندکی از قریش که هدف‌شان محروم ساختن علی [علیه السلام] از حقوقش بود و لذا انگیزه‌ای