ابراهیم بن نوبخت که حلّی شرحی با عنوان انوار الملکوت فی شرح الیاقوت بر آن نوشته، دیدگاه‌های بنو نوبخت را به روشنی نمی‌نمایاند. گفته شده این اثر دست‌کم یک یا دو قرن بعد از سال ۳۴۰ق/۹۴۱م، که عباس اقبال در مطالعاتش راجع به بنو نوبخت مطرح کرده، نوشته شده است. با توجه به این حقیقت که ابواسحاق، مواضعی معمولاً یکسان با نظریات ابوالحسین بصری (د. ۴۳۶ق/۱۰۴۲م) دارد، این نظریه تأیید می‌شود. از آن‌جا که پیروی ابوالحسین بصری از چنین نویسنده گمنامی بسیار بعید است، همان طور که حلّی پیرامون مسئله دیگری می‌گوید، شاید این فرض ارجح باشد که ابواسحاق از معتزلیانی شیعی بوده که دیدگاه‌های کلامی‌‌شان متأثر از دیدگاه‌های مکتب ابوالحسین بصری بوده است.

بنو نوبخت با نظرات مهم معتزلیان، هم در زمینه یگانگی خدا (توحید) - به دلیل مخالفت معتزله با هر‌گونه مفهوم انسان‌انگارانه از خدا - و هم در زمینه عدل الهی - به دلیل ‌تأکید معتزله بر اختیار انسان و مخالفت‌شان با دیدگاه قائل به خلقت افعال انسان توسط خداوند -موافق بودند. به رغم اعتقاد راسخ آنها به آموزه‌‌های امامیه در مورد امامت و در نتیجه، مخالفت‌شان با معتزلیان در برخی موضوعات مربوطه، در برخی نکات به معتزله نزدیک‌‌تر بودند تا به متکلمان شیعی متأخر. آنها مثلاً منکر معجزه امامان شدند و با معتزله در وجود اختلاف مطلق میان گناهان کبیره و صغیره موافق بوده، و نیز بر ابطال  [احباط] متقابل اعمال خوب و بد ‌تأکید داشتند. با وجود این، برخلاف معتزله مثلاً، وجود وضعیت بینابینی میان مؤمن و کافر را برای مرتکب کبیره انکار کرده، و شفاعت پیامبر [صلی الله علیه و اله] و امامان [علیهم السلام] در قیامت را برای مرتکبان کبیره از میان امت‌شان تصدیق نموده، و عقیده داشتند که قرآن دست‌خوش زیاده و نقصان شده است.

جدی‌‌ترین مخالفت با رویّه کلامی بنو نوبخت که احتمالاً سبب نابودی این مکتب نیز شد، از سوی اخباریان شیعی ابراز شد که مهم‌ترین نماینده آنان ابوجعفر

فعل خود مجبور است، زیرا برای فعل خویش نیاز به موقعیتی دارد که توسط خدا ایجاد می‌شود.

با این حال نظریه امامت، آن‌گونه که توسط هشام بن حکم بسط یافت، به مبنای اعتقادات کاملاً مترقی امامیه در آینده بدل شد. بر اساس آن، بشریت همواره به امامی هدایت‌شده از جانب خدا نیاز دارد تا مرجع امور دینی باشد. او بی‌نقص (معصوم) است اما پیام‌های الهی (وحی) را دریافت نمی‌‌کند. هر امام توسط امام پیش از خود با نصب صریح (نصّ) منصوب می‌‌گردد و هر کسی که امام زمان خود را تکذیب کند بی‌دین (کافر) است.

پس از فوت هشام بن حکم که، به دلیل تأثیرپذیری از ثَنَوی‌ها، گاهی  [مواضعش] با مواضع دیگر نمایندگان مکتب  [خود] تفاوت داشت، نظریه‌‌های این مکتب تا مدتی استمرار یافت؛ اما به دلیل مخالفت، هم از سوی دیگر مکاتب کلامی شیعه و رقیب و هم از سوی اخباریان شیعه که در کل مخالف پرداختن به کلام بودند، این مکتب خیلی زود به نابودی گرایید.

نخستین مکتب کلامی امامی، که به رغم استقلال، مواضعی بسیار شبیه به دیدگاه‌های اصلی معتزله داشت، توسط بنو نوبخت پایه‌گذاری شد. مهم‌‌ترین نمایندگان آنها ابو سهل اسماعیل  بن  علی بن ابی سهل بن نوبخت (د. ۳۱۱ق/۴-۹۲۳م) و برادرزاده‌اش ابومحمد حسن بن موسی نوبختی (د. بین ۳۰۰ق/۹۱۲م و ۳۱۶ق/۹۲۳م) بودند.

از آن‌جا که هیچ یک از آثار آنان موجود نیست، تنها با عناوین آثارشان می‌توان به موضع‌گیری‌های آنها پی برد. مهم‌‌ترین منبع ثانوی برای بازسازی دیدگاه‌های‌ ‌آن‌ها أوائل المقالات شیخ مفید (د. ۴۱۳/۱۰۲۲) است که دیدگاه‌های آنها به کرّات در آن آمده است.

در ‌این‌جا باید اشاره کرد که کتاب الیاقوت نوشته فردی به نام ابواسحاق