جانشینی تاتارها (یعنی مغولان) داد. ایشان با نام‌های خاصی برای مسلمانان شناخته شده‌اند: گاهی با نام ملاحده، در زمان‌‌های دیگر با نام‌های قرامطه، باطنیان یا اسماعیلیان و یا نصیری‌‌ها شناخته می‌شدند... برخی از این عناوین بر همه‌‌‌ آن‌ها اطلاق شده یا فقط در مورد برخی از فرقه‌‌های‌‌‌ آن‌ها به کار می‌رود».^۱

ابن تیمیه سپس به برخی از دیدگاه‌های فلسفی ایشان هجمه برده، به فعالیت‌های اخوان‌الصفا اشاره کرده و می‌گوید: «به اعتقاد‌‌‌ آن‌ها نخستین چیزی که خدا خلق کرد، عقل بود.‌‌‌ آن‌ها با این عقیده، در واقع موافق سخنان فلاسفه، یعنی پیروان ارسطو، هستند...‌‌‌ آن‌ها همانند نویسندگان رساله‌های اخوان‌الصفا و گروه‌های مشابه، سخنان پیامبر[صلی الله علیه و اله] را به غلط تفسیر کرده و به اشتباه به کار بستند».^۲

این هجمه شدید بر نصیری‌ها، ^۳ از ردّیات ابن تیمیه بر آرای ابن مطهرِ ‌‌امامی دوازده‌‌‌امامی، جنجالی‌تر است. زیرا این گروه‌ها که او در این‌جا مطرح می‌کند، دارای عقایدی افراطی هستند که مورد انزجار تمام آحاد امت اسلامی ـ اعم از سنی و شیعه ـ می‌‌باشد. علاوه بر این، همکاری این گروه‌ها با بازماندگان جنگ‌جویان صلیبی در سوریه، آن‌ها را به یک طعمه آسان برای خشمِ ابن تیمیه بدل کرد.

ابن بطوطه، جهانگرد مشهور، که تقریباً در همان زمان از آن منطقه گذر می‌‌کرده، سخنان روشن‌تری ‌درباره نصیری‌ها دارد. او می‌گوید: «اکثر ساکنان این نواحی ساحلی از فرقة نصیریه بوده و معتقدند علی بن ابی طالب[صلی الله علیه و اله] یک الهه است.‌‌‌ آن‌ها هم‌چنین تطهیر نکرده و نماز و روزه نیز به جای نمی‌آورند. مَلک ظاهر (یا همان بایبارس، ح. ۶۵۸-۶۷۶ق/۱۲۶۰-۱۲۷۷م) آنان را مجبور به ساخت

آنان در جریان اشغال سرزمین‌های ساحلی، توسط شکست‌خوردگان جنگ‌های صلیبی، برای اغلب مردم ناشناخته بود، اما با بازگشت اسلام رسوا شدند».^۱

ابن تیمیه با محکومیت کلی نصیری‌ها و سایر فرق دارای آرای متشابه پاسخ می‌دهد. او می‌گوید: «این مردم که نصیری نامیده می‌شوند به همراه همه اقسام قرمطیانِ باطنی، از یهودیان و مسیحیان ملحدتر و به بی‌خدایی (کفر) نزدیک‌‌ترند و در واقع از بسیاری نسبت به بت‌پرستان (مشرکون)، بی‌‌‌‌‌ایمان‌‌ترند. ضرر آن‌ها برای امت اسلامی از ضرر جنگ‌جویانِ ملحدی هم‌چون تاتارها (یعنی مغولان)، جنگ‌جویان صلیبی و دیگران، به مراتب بیشتر است».^۲

ابن تیمیه در زمینه تبانی میان نصیری‌ها و جنگ‌جویان صلیبی با شیخ شافعی هم‌‌عقیده است. او می‌گوید: «ما می‌‌دانیم که سرزمین‌‌های ساحلی سوریه تنها از طریق آنان (نصیری‌ها) به دست مسیحیان افتاد، چرا که آنان همیشه طرف دشمنان مسلمانان را می‌‌‌‌گرفتند».^۳

او سپس مسئله‌‌ای را مطرح می‌کند که موضوع مورد علاقه‌اش شده بود و آن این است که مغولان هرگز نمی‌‌توانستند جز به واسطه کمک و پشتیبانی چنین فرقه‌هایی وارد بلاد اسلامی شده و خلیفه بغداد و دیگر حاکمان مسلمان را بکشند.^۴ وی پس از آن نصیرالدین طوسی را برای هجمه برگزیده و هم‌چنین بحث اسماعیلیان الَموت را پیش می‌‌کشد: «بیعت آنان، با کسی انجام شد که وزیرشان بود، یعنی نصیر‌الدین طوسی. وی وزیر ایشان در الَموت بوده و همو بود که دستور به اعدام خلیفه و