ساکن شدم... جایی که عقاید پیروان سنت و جماعت (اهل السنة و الجماعة) گسترش یافته و فرقه‌گرایی و بی‌خدایی (إلحاد) وجود نداشت».۱
ابن روزبهان در زمان اقامت در غازان، ۲ در اولین مرحله از سفرهایش که در نهایت او را به سرزمین ازبک در مشرق‌زمین رساند، با نهج الحق، اثر ابن مطهر، برخورد، آن را مطالعه و به ردّ استدلال‌های مطرح در آن مبادرت کرد. با این همه وی پیش از آغاز بخش عمده ردّیه‌های خود، چند صفت توهین‌آمیز را به مؤلف نسبت می‌دهد، زیرا پذیرش پای‌بندی مؤلف به عقاید ائمه دوازده‌گانه[علیهم السلام] برای وی دشوار است. خود او بیشترین احترام را برای این ائمه[علیهم السلام] قائل شده و در ادامه، برخی از اشعار خود در مدح ایشان را نقل می‌‌کند.۳ سپس دلایلی را برای کاری که
1.. شوشتری، إحقاق، ج۱، ص۲۵-۲۶ (از متن اصلی). هم‌چنین ر.ک:
Ḫunǧī/Minorsky, Persia, ۷, and n. ۱.
2.. در مورد تعیین موقعیت قاشان و مسئله یکی انگاشتن آن با کاشان در ایران یا کاسان (قاسان) در ماوراء النهر، ر.ک: تحقیق منوچهر ستوده بر روی مهمان‌نامه بخارا، نوشته خنجی، مقدمه، ص۲۳-۲۴، ش۴. تحقیق بر روی این اثر هنگامی به چاپ رسید که بخش اعظم بحث در مورد خنجی در این کتاب کامل شد. نگاهی گذرا به آن موجب می‌شود با تعجب بگوییم که خنجی به ظهور صفویان در غرب هیچ اشاره‌ای نمی‌کند، پدیده‌ای دردناک که وی هم در ابطال خود (ردّیّه وی بر نهج ابن مطهر) و هم در تاریخ عالم‌آرای امینی خود، حملات گزنده‌ای به آن دارد. علت این کار وی در پرتو رویارویی بسیار شدید محمد شیبانی خان ازبک سنی (حامی جدید وی و شخصیت اصلی وی در مهمان‌نامه) و ستاره در حال ظهور شاه اسماعیل شیعی نهفته باشد. اما جهت یافتن اطلاعات بیشتر در مورد خنجی و دوره وی باید مقدمه آقای ستوده بر تحقیقش (ص۱۱و۳۴) و کتاب‌نامه وی در مورد خنجی (ص۳۳-۳۴) باز هم بیشتر بررسی شود.
3.. شوشتری، إحقاق، ج۱، ص۲۸ (از متن اصلی). هم‌چنین ر.ک: ج۱، ص۷۹-۸۰ (از مقدمه) که شعری طولانی‌تر در مدح دوازده امام علیه السلامنقل شده است. روزبهان - که همانند اکثر نویسندگان سنی - یک سنی ثابت قدم بوده، بر آن است که خاندان پیامبر صلی الله علیه و اله از احترام فراوانی برخوردارند. در کل، این نمونه‌ای است از رویکرد سنی که تمامی دیدگاه‌ها می‌توانند عملاً در آن مقبول بوده و در باورهای سنتی فراگیر، جایگاهی داشته باشند.
