1.. دوره سلطان ایلخانی، اولجایتو خدابنده (۷۰۳-۷۱۶ق/۱۳۰۴-۱۳۱۶م) از حیث مباحث دینی و کلامی، پویا بود. صدر اعظم وی، رشیدالدین فضل اللّه، فوائد السلطانیة را نگاشت که عبارت است از «مباحثه‌هایی با اولجایتو ایلخانی در رابطه با مسائل فلسفی و دینی» (Togan, "The Composition of the History of the Mongols ...", Central Asian Journal, VII, I, ۱۹۶۲, p. ۶۰)؛ آن گونه که توگان می‌گوید (همان، ص۶۲)، فوائد، «بیانگر کلام در دوره اولجایتو است که با تمام وجود دغدغه مباحث مختلف کلامی را داشت». در مورد وضعیت کلی شیعی در دوره اولجایتو، ر.ک: Spuler: Die Mongolen in Iran, p. ۱۹۰-۹۱. اولجایتو مدرسه‌ای سیار داشت که به همراه اردوی سلطنتی حرکت می‌کرد و ابن مطهر برخی از آثار خود را در این مدرسه نگاشت. ر.ک: خوانساری، روضات الجنات، ص۱۷۶ و ابن مطهر، کتاب الألفین الفارق بین الصدق و المَین، ج۱، مقدمه و ج۲، ص۱۸۴. هم‌چنین ر.ک: عمَری، مسالک (در Lech, Das Mongolische Weltreich)، ص۹۸: «و من عادة هذا السلطان (أی أولجایتو خدابنده) أن یصحبه فی الأردو وفی کلّ حلّ ومرتحل أعیان من العلماء والمدرّسین برواتب جاریات علی السلطان، ومع کلّ منهم فقهاء وطلبة، وهؤلاء هم المسمّون بمدرّسی السیّارة».

1.. این کتاب در دمشق به ابن تیمیه ارائه شد و قاعدتاً می‌بایست در آن‌جا خوانندگانی پیدا کرده باشد که با آن همسو بوده باشند. ر.ک: Laoust, Essai sur … b Taimiya, ۳۶-۳۷. ردّ ابن تیمیه، به گفته ذهبی، تلخیص‌کننده آن و یکی از معروف‌ترین شاگردان ابن تیمیه، منهاج الإعتقاد فی نقض کلام اهل الرفض و الإعتزال نام دارد (نام کامل وی چنین است: الحافظ ابو عبداللّه محمد‌بن‌عثمان، ۶۷۳-۷۴۸ق/۱۲۷۴-۱۳۴۸م؛ در مورد وی ر.ک: مقاله «Moh. ben Cheneb/J. de Somogyi in EI, new edition, ۵. v.»؛ مشخصات تلخیص وی چنین است: المُنتَقیٰ مِن ...، تحقیق محب الدین الخطیب، قاهره، ۱۳۷۴ق/۱۹۵۴م). کتاب اصلی ابن تیمیه با این مشخصات منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة و القدریّة، قاهره، بولاق، ۴ جلدی، چاپ شده است. ابن تیمیه به ندرت کتاب‌های خود را نام‌گذاری می‌کند؛ ر.ک: ذهبی، المنتقیٰ، ص۱۷، ش ۱. ابن مطهر منهاج الکرامة را برای اولجایتو، خان مغول، نگاشت: «... خدمت به (أی بالکتاب) خزانة السلطان الأعظم ملک ملوک طوائف العرب والعجم شاهنشاه غیاث الملّة والدین خدابنده» (ذهبی، المنتقیٰ، ص۲۵). به نظر می‌رسد ذهبی، که در مقدمه خود کتاب ابن مطهر و دیدگاه‌های وی و آراء هم‌کیشان وی را ردّ می‌کند (ص۱۷-۲۴، از نسخه چاپ‌شده را ذهبی نوشته و خود خلاصه حقیقتاً از ص۲۵ آغاز می‌شود)، متن کامل این اهداء را به صورت زیر دست‌کاری و تلخیص کرده باشد: «قلّت معرفتهم بالدین والعلم ... وقد دخل منهم علی الدین فساد ما یحصیه إلّا ربّ العباد، والنصیریّة والإسماعیلیّة والباطنیة من بابهم دخلوا والکفّار والمرتدّة بطریقهم وصلوا، فاستولوا علی بلاد الإسلام وسبوا الحریم وسفکوا الدم الحرام» (ذهبی، المنتقیٰ، ص۱۸).
ذهبی در ادامۀ ملامت‌های خود می‌گوید رافضیان (اصطلاحی کلی که اغلب تمامی مسلمانان غیرسنتی را پوشش می‌دهد و در این‌جا مراد از آن پیروان ابن مطهر، یعنی إثنی عشری‌ها است) از حیث تلون مزاج و فریب‌کاری، همانند یهودیان و از حیث جهل و افراط (غلوّ) شبیه مسیحیان هستند. وی در میان اسلاف ابن مطهر، نام نصیرالدین طوسی را ذکر کرده و اضافه می‌کند که در قیاس با آنها (یعنی إثنی عشری‌ها) خوارج، مورد اعتمادترین مردم هستند. ذهبی عمل شیعی تقیّه (ریا) را دورویی (نفاق) محض و خالص می‌داند (ذهبی، المنتقیٰ، ص۲۰-۲۱). ابن تیمیه در ردّ خود بر کتاب ابن مطهر - طبق روال مرسوم در آثاری از این سنخ - متن اصلی را به صورت پاراگراف‌ها و بخش‌هایی نقل کرده و سپس شرح خود را با متذکر شدن اشتباهاتی آغاز می‌کند که به نظر وی نویسنده داشته است. از این رو، می‌توان بر اساس این نقل قول‌ها اثر اصلی را احیاء و بازسازی کرد (منهاج السنة نوشتۀ ابن تیمیه جهت مراجعه در دسترس نبود و از این رو تمامی ارجاعات، به المنتقیٰ نوشته ذهبی صورت گرفته است. متن منهاج الکرامة نوشته ابن مطهر، در نسخه جدیدی از منهاج السنة (قاهره، ۱۹۶۴م) به صورت جداگانه در ابتدای کتاب آمده است).