63
کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر اول

شیعه را زیر سؤال برده و آن را انحرافی و یا حداقل تطور یافته اندیشه‌‌های گذشته معرفی کنند. به همین خاطر بررسی آن‌ها در چنین مقاله‌‌ای آن هم به این صورت که حجم وسیعی از مطالب به‌‌‌ آن‌ها اختصاص دارد، جفای به خط اصیل شیعه و نیز به دور از کار تخصصی دائرةالمعارف‌نویسی و مقالات پژوهشی است.

نتایج پژوهش

دکتر مونتگمری وات پژوهش‌های فراوانی در حوزه اسلام انجام داده است که بسیاری از‌‌‌ آن‌ها بدیع و دارای نگاهی مثبت هستند. به علاوه، وی در تحلیل خود از روش تاریخ محور استفاده می‌‌کند که برای محققان این حوزه می‌‌تواند نمونه نسبتاً کاملی از این شیوه در تحقیقات مربوط به حوزه اسلام و تشیع باشد.

با این همه، روش‌های ایشان بدون عیب نبوده و به همین دلیل نتایج درستی از تحقیقات وی استخراج نمی‌‌شود. مشکل اول نویسنده در تمرکز صرف بر متون تاریخی است. باید توجه داشت که در مطالعه تاریخی تحلیلی از یک گروه اندیشه‌محور باید هم از متون تاریخی استفاده کرد و هم از متون عقیدتی آن گروه. حال آن‌که آقای وات تنها به متون تاریخی اکتفا می‌کند و به هیچ متن معرفتی رجوع نمی‌‌نماید. به علاوه ایشان در مطالعه تاریخی خود هم راه کاملاً صوابی را نپیموده و تنها به متون تاریخی و ملل و نحل اهل سنت رجوع کرده است. متأسفانه اکثر کتاب‌های اهل سنت گونه‌ای پیش‌داوری، پیش‌فرض و نگاه منفی نسبت به شیعه دارند لذا برای دست یافتن به تحلیل درست، باید از کتاب‌های شیعه در کنار این متون استفاده کرد.

اشکال دیگر ایشان در این مقاله و آثار دیگر، استفاده از پیش‌فرض‌های اثبات نشده و تحمیل‌‌‌ آن‌ها به متن‌ می‌باشد. او در زمینه خاستگاه شیعه پیش‌فرضی دارد که


کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر اول
62

عموم مردم و هدایت و اندرزى است براى پرهیزگاران!»۱ اوست.۲ برای خدا صورت انسانی می‌پنداشتند. علی بن ابی طالب‌ علیه السلام را متحد با جز الهی می‌دانستند و قائل به الوهیت ایشان شدند. ادعا داشت که ستاره زهره را به وسیله ‌اسم اعظم - به ‌‌امامت خویش - خوانده و آن ستاره نیز جواب مثبت داد و به وسیله ‌اسم اعظم لشکرها را شکست می‌دهد.۳

تمام مبانی مکتب او در یک کلام تشبیه و تناسخ است و او با این عقیده در واقع به جنگ مکتب اهل بیت[علیهم السلام] برخاسته است. در مکتب شیعه تناسخ و تشبیه برابر با کفر و شرک است.۴

علاوه بر این، ‌‌امامان شیعه به طور مشخص نیز با این فرقه‌‌ها به مبارزه برخاسته و آن‌ها را مورد لعن خود قرار دادند۵ و با نامه‌هایی افشاگرانه به سران اصحاب و شیعه، ایشان را به بیزاری و دوری گزیدن از آن‌ها امر نمود.۶

همان‌طور که مشاهده کردید، این فرقه‌ها به خاطر عقاید کافرانه و شرک‌آلود خود نه تنها شیعه نیستند بلکه در دایره اسلام هم جای نمی‌گیرند.

متأسفانه این روش، رویکرد اکثر مستشرقان است. آن‌ها با پر رنگ نمودن اختلافات و جریان‌های انحرافی در دنیای اسلام و شیعه، سعی دارند نتایج مورد نظر خود را القا کنند. مثلاً در مورد بحث ما یعنی غلات چون آن‌ها بعضی از عقاید خود را از ادیان و فرهنگ‌های دیگر مثل مسیحیت، یهودیت، آرامیان، ایرانیان، مانویان و.... گرفته‌اند، لذا مستشرقان با پررنگ‌کردن نقش غلات در شیعه، سعی دارند اصالت

1.. بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.

2.. سورۀ آل‌عمران، آیه ۱۳۸.

3.. همان.

4.. عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۸، ص۳۴۱؛ علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۳، ص۲۴۹.

5.. علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۲۵، ص۲۸۲و ۲۹۵؛ کشی، رجال کشی، ص۲۲۸.

6.. تميمی مغربی، دعائم الاسلام، ج۱، ص۴۹.

  • نام منبع :
    کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر اول
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2221
صفحه از 230
پرینت  ارسال به