نداشتند^۱ و حتی در مواردی مورد نهی ائمه علیهم السلام قرار گرفتند اما راضی نشده^۲ و اقدام کردند که متأسفانه شکست خوردند.

۲.۵. ادعای شیعه بودن بنی‌العباس

وی بنی‌العباس را شیعه معرفی می‌‌کند و تحت این عنوان به بعضی از تحرکات و اقدامات‌‌‌ آن‌ها در زمان بنی‌امیه می‌‌پردازد: «اگرچه این جنبش کاملاً یک جنبش شیعی نبود اما از عقاید شیعی استفاده کرد…. برای به‌دست آوردن دیدگاهی واقع‌بینانه‌تر از شیعیان، عباسیان هم‌چنین ادعا کردند که‌‌‌ آن‌ها منتقم و خونخواه زید هستند».^۳

بر اساس کتاب‌های ملل و نحل، شیعه به گروه طرفدار علی‌ علیه السلام گفته می‌‌شود که قائل به ‌‌امامت و خلافت وی و فرزندانش، هم به جهت نص و هم به جهت وصیت هستند. شیعه عقیده دارد که ‌‌امامت از اولاد علی‌ علیه السلام جز به ظلم یا تقیّه خارج نمی‌‌شود.^۴ بر این مبنا باید دید که بنی‌العباس شیعه بوده‌اند یا خیر.

فرزندان جناب عباس از طرفداران و حامیان ‌‌امام علی علیه السلام، ‌‌امام حسن‌ علیه السلام و ‌‌امام حسین علیه السلام بودند که در زمان حکومت حضرات از کارگزاران و والیان حکومتی ایشان نیز بوده و در جنگ‌ها نیز در کنار‌‌‌ آن‌ها جان‌فشانی کردند؛^۵ اما بعد از واقعه کربلا این شاخه از بنی‌هاشم، راه خود را از فرزندان علی ‌ علیه السلام جدا نمودند و به

از سوی دیگر، شرایط سیاسی اجتماعی دوران ‌‌امامت ‌‌امامان بعد از ‌‌امام حسین‌ علیه السلام به‌گونه‌ای بود که برای آن‌ها امکان فعالیت‌های سیاسی و قیام مسلحانه علیه نظام حاکم فراهم نبود و حتی تأیید و حمایت علنی از قیام‌های مسلحانه علیه حکومت نیز برخلاف مصلحت ایشان و پیروانش به حساب می‌‌آمد. با توجه به این اوضاع و شرایط بود که ائمه علیهم السلام از زمان ‌‌امام سجاد‌ علیه السلام به بعد، خط مشی سیاسی خود را تغییر دادند؛ یعنی به جای مبارزه و قیام مسلحانه، اقدام به کارهای فرهنگی کردند و یک نهضت علمی - فکری را در پیش گرفتند که به تعلیم و تربیت شاگردان و نشر احکام و معارف دینی می‌پرداخت. از این‌رو، آن‌ها در هیچ قیام و حرکت ضدحکومتی شرکت نکردند و حتی افراد دیگر را نیز از شرکت کردن در چنین حرکاتی منع می‌کردند.^۱ زیرا این قیام‌های پراکنده که از سوی شیعیان صورت می‌گرفت، چندان سنجیده و حساب شده نبود و اتفاقاً به آن حرکت حساب شده ائمه علیهم السلام که به شکل دیگری (نهضت علمی-فرهنگی) نمود پیدا کرده بود، ضربه‌های سختی وارد کرد و قیام آن‌ها را ناکام گذاشت و موجبات تفرقه نیروها و از دست رفتن آن‌ها را فراهم کرد. چنین رفتاری در قبال حکومت و اتخاذ شیوه فرهنگی به طور طبیعی لوازمی را مثل همکاری مختصر با حکومت در پی دارد که ائمه علیهم السلام به آن پایبند بودند. با این حال باز هم حاکمیت، حرکات غیر نظامی ایشان را تاب نیاورده و بارها در صدد ایجاد محدودیت، بازداشت و در نهایت شهادت‌‌‌ آن‌ها برآمدند.

یکی از دلایل عدم قیام مسلحانه از سوی ‌‌امامان پس از ‌‌امام حسین‌ علیه السلام این است که آنان نیروی کافی برای قیام مسلحانه نداشتند و اگر قدرت نظامی داشتند به طور قطع قیام مسلحانه می‌‌کردند. در زمان این بزرگواران، تعدادی از علویان قیام مسلحانه کردند و هیچ‌کدام پیروز نشدند چون قدرت نظامی کافی در اختیار